Hoàng xuất phát là dân kỹ thuật phần mềm, tham gia mảng phát triển phần mềm từ 2017 đến nay. Mình muốn mang những trải nghiệm cá nhân chia sẻ đến anh em, từ đó anh em thấy gì hay thì có thể tham khảo sử dụng, mà dỡ thì anh em góp ý giúp nhé.
View all posts by hoangphan
Với kinh nghiệm đi học tiếng Anh 3 tháng tại thành phố Bacolod, Philippines. Mình quen rất nhiều giáo viên, kèm theo đó là có nhiều bạn, con của thầy cô giáo mình quen có nhu cầu học tiếng Anh nên mình đã kết hợp với các giáo viên mình quen mở dạy 1 kèm 1 trực tuyến. Tức là giáo viên sẽ là những người đang dạy tại các trung tâm tiếng Anh bên Philippines và dạy kèm cho học viên là người Việt Nam.
Trước đó năm 2019 mình đã mở trung tâm PhiEnglish, nhưng sau đó để lại cho bạn mình tiếp tục vận hành vào giữa năm 2021 để tập trung vào lĩnh vực Công nghệ Thông tin. Nhưng gần đây lại có rất nhiều bạn hỏi về việc học tiếng Anh trực tuyến, và vợ mình với dự định trở thành giáo viên dạy tiếng Anh nên kết hợp đó mình mở lại trung tâm mới với tên EnrichEnglish vợi sự hỗ trợ từ vợ.
Với những kinh nghiệm trước đó đã xây dựng PhiEnglish từ con số 0, sự giúp đỡ từ những giáo viên có trên 10 năm kinh nghiệm giảng dạy 1 kèm 1 tại Philippines cho học viên đến từ nhiều nước, 2 trainers người Philippines nhiều năm kinh nghiệm từ trung tâm 51talk (1 trung tâm tiếng Anh trực tuyến lớn tại Trung Quốc), sự trợ giúp từ vợ mình (đạt TOEIC 960/990) với kinh nghiệm học tiếng Anh cũng như giảng dạy tiếng Anh giao tiếp tại Việt Nam (cả online và offline). Nên mình rất tự tin về việc cùng với họ xây dựng những khoá học chất lượng trong mảng giao tiếp 4 kỹ năng (ESL) tiếng Anh.
Học tiếng Anh tại Enrich English thì học ra sao?
– Hiện tại học tiếng Anh tại Enrich English, bạn sẽ học 1 kèm 1 cùng với giáo viên là người Philippines đang sống tại Philippines.
– Thời gian đầu sẽ học qua Skype, và dự kiến nếu những bạn học vào sau khoảng thời gian đầu tháng 6 sẽ bắt đầu sử dụng hệ thống riêng để học (call và tracking trong hệ thống mà không cần dùng Skype)
– Giáo trình giáo viên sẽ đề xuất cho bạn để phù hợp với trình độ của bạn (dựa theo kinh nghiệm giáo viên và hướng dẫn từ bộ giáo trình của Enrich English) hoặc bạn có thể đề xuất giáo trình nếu bạn đã có kinh nghiệm.
– Một buổi học kéo dài 50 phút, với nội dung học là 4 kỹ năng giao tiếp => Bạn có thể chọn bỏ bớt những kỹ năng bạn không muốn học.
– Có bài tập luyện nói và từ vựng sau các buổi học cho bạn.
– Lịch học của bạn sẽ là do bạn chọn vào thời điểm đăng ký học, dựa vào lịch rãnh của bạn và giáo viên để có một lịch học phù hợp, Ví dụ bạn và giáo viên cùng rãnh và quyết định chọn học Sáng thứ 2: 7:00-8:00 AM và Chiều thứ 5: 8:00-9:00 PM, thì lịch học của bạn sẽ duy trì như vậy đến khi hết khoá học.
– Một tuần bạn có thể học từ 2-3 buổi là phù hợp.
– Bạn được chọn giáo viên và học thử miễn phí trước khi quyết định học, dự kiến thời điểm đầu sẽ có 5 giáo viên, bạn chọn 1 để học.
– Khi bận nếu bạn báo trước 6 tiếng thì sẽ được dời lịch học sang hôm khác mà không mất phí hay không mất buổi học (nhưng tối đa được 25% tổng số giờ học được dời)
– Bạn có thể đăng ký khoá 16 giờ hoặc 32 giờ (tặng 2h).
– Khi phát triển hệ thống học online thành công, sẽ có thêm tính năng học free talking với bất kỳ giáo viên nào trên hệ thống.
KHUYẾN MÃI & HỌC PHÍ.
Với việc mở lại trung tâm tiếng Anh, và nhân dịp tết nên sẽ giảm 10,000đ/1 giờ học cho những bạn đăng ký đầu tiên trước thời điểm mở lại.
Học phí: 159,000đ/giờ (được tính là 50p học) => Giảm còn 140,000đ (đăng ký trước 26/02/2024)
Cập nhật mới nhất: Đã phỏng vấn được 3 giáo viên rồi 😀 (từ 3 năm kinh nghiệm trở lên) Bạn lo lắng sợ giáo viên Phil dạy mà bạn không hiểu, hoặc kiểu chưa biết nói gì, không có gốc… giáo viên Philippines họ có kinh nghiệm dạy nhiều, và mình đã thử nghiệm trước đó vào 2019 khi có nhiều bạn kiểu chỉ nói được vài câu How are you? Where are you from…? cũng học được nha.
Chưa kể họ dạy cả trẻ em từ 4-5 tuổi luôn ấy. Vẫn dạy okla.
Nhân dịp đầu năm 2024, BA Zone (Hoàng làm Admin tại cộng đồng này) ra mắt trang tin BA School. Với mục tiêu kết nối và mang lại giá trị cho cộng đồng. Đội ngũ BA Zone tổ chức một sự kiện miễn phí dành cho cộng đồng Business Analyst Việt Nam.
Sau một thời gian dài lắng nghe tâm sự về những khó khăn khi làm Business Analyst nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu. Nhất là trong bối cảnh thị trường tuyển dụng BA ngày càng khó hơn như hiện tại. Ngoài kiến thức nền tảng, các doanh nghiệp lớn giờ đây đã đưa những yêu cầu về ứng viên cần có chứng chỉ BA quốc tế như CCBA, CBAP như một điều kiện bắt buộc cần có.
IIBA cũng đưa ra thống kê những ứng viên có chứng chỉ quốc tế có nhiều cơ hội việc làm tốt hơn và có mức lương cao hơn 12%.
Vậy nên đội ngũ Admin BA Zone đã quyết định tổ chức một buổi Workshop online để giúp các bạn tìm hiểu về nghề BA dễ dàng hơn. Đặc biệt là giúp các bạn đang làm Business Analyst có kế hoạch thi chứng chỉ quốc tế như CCBA, CBAP được thuận lợi hơn.
Trong buổi workshop này, chúng ta sẽ cùng nhau chia sẻ những nội dung:
Phần 1: Giới thiệu cộng đồng BA Zone
Phần 2: Lộ trình phát triển nghề Business Analyst
Phần 3: Giới thiệu tổ chức IIBA và các chứng chỉ BA Quốc Tế
Phần 4: Kinh nghiệm thi chứng chỉ CCBA và CBAP
Cách ôn thi chứng chỉ BA hiệu quả, tiết kiệm chi phí
Cách đọc sách Babok v3 hiệu quả
Hướng dẫn làm đề thi thử
Những kinh nghiệm khi làm bài thi
Những vùng kiến thức trọng tâm cần biết khi thi CCBA/CBAP
Những mẹo làm bài giúp bạn tăng tỷ lệ đỗ chứng chỉ
Phần 5: Giao lưu, trao đổi cùng khán giả.
Buổi Workshop có sự góp mặt của các khách mời là đội ngũ Admin BA Zone:
Host chương trình:
Phúc Nguyễn – Founder BA Zone | Business Analyst Lead VNPAY
Hoàng Phan – Admin BA Zone | Co-Founder Cavies Labs
Ms.Hồng có hơn 5 năm là Kỹ sư Giải pháp nghiệp vụ tại Viettel AI.
Tham gia phát triển nhiều sản phẩm lớn trong lĩnh vực Phân tích dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo…Đặc biệt với vai trò Admin, Mentor BA Zone Ms. Hồng sẽ chia sẻ những kinh nghiệm rất hữu ích về kì thi CCBA và CBAP.
Hà Mạnh Trí Toàn | Senior Business Analyst
Bachelor of Business in Information Systems, Minor in Logistics and Supply Chain -RMIT
Trong quá trình làm Business Analyst, Mr.Toàn cũng đã thi 2 chứng chỉ BA chuyên nghiệp dành cho BA đó là chứng chỉ CCBA năm 2020 và chứng chỉ CBAP năm 2023. Đây là chứng chỉ cao nhất do IIBA quốc tế cấp. Đặc biệt Mr. Toàn còn chia sẻ kinh nghiệm thực tế khi du học Master BA dành cho các bạn quan tâm.
Với Workshop lần này, đội ngũ Admin mang đến những kiến thức, kinh nghiệm, trải nghiệm về nghề BA. Những kỹ năng nền tảng cần có để giúp BA phát triển hơn trong sự nghiệp.
Đặc biệt sự kiện online miễn phí vì cộng đồng – Bên cạnh đó các bạn sinh viên năm 4 tham gia sự kiện còn có cơ hội được tham gia chương trình “BA Zone Mentorship Program” miễn phí dành cho các bạn sinh viên muốn làm BA.
Với phương châm “Learning and Sharing Knowledge for BA”, mục tiêu của BA Zone là nơi học hỏi, chia sẻ và giúp cộng đồng BA phát triển.
Hiện tại có rất nhiều ngân hàng ở Việt Nam và trên thế giới đang thực hiện chuyển đổi số, do đó mà nhu cầu mở rộng dịch vụ ngân hàng ngày càng lớn dẫn tới việc tuyển dụng BA làm trong lĩnh vực ngân hàng ngày càng nhiều hơn, đặc biệt là các doanh nghiệp yêu cầu Business Analyst cần có kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực đó.
Do đó mà với kinh nghiệm tham gia làm việc cho 9 ứng dụng ngân hàng tại Việt Nam, 1 ứng dụng ngân hàng tại Cambodia, trong những dự án đó mình tham gia nắm chính 4 dự án mobile banking, và hỗ trợ trong 6 dự án. Mình xin phép chia sẻ những “keyword” nghiệp vụ cơ bản và nâng cao mà một BA có thể là cần biết đến để có thể làm việc tốt trong lĩnh vực Banking.
Danh sách các nghiệp vụ:
Nghiệp vụ về tài khoản/định danh
Mở tài khoản (tại quầy, trực tuyến,…)
Định danh khách hàng (KYC/eKYC) => Mở qua eKYC hạn mức giao dịch thấp (thường từ dưới 5M VNĐ)
Cập nhật thông tin khách hàng (CIF)
Phân loại khách hàng (nhóm KH và bậc KH)
Các loại tài khoản (Credit, Debit, Prepaid, Overdraft, Virtual)
Quản lý tài khoản số đẹp (bản chất là Alias)
Quản lý tài khoản đa ngoại tệ
Thông báo/bảo mật tài khoản (ví dụ như có người đăng nhập vào tk trên thiết bị mới, đăng nhập trên IB/MB cần cấp phép,…)
Đóng tài khoản
Quản lý thẻ ngân hàng
Đăng nhập/Đăng xuất (thông qua các phương thức login khác nhau từ FaceID/Vân tay, Password/OTP/…)
…
Nghiệp vụ về thanh toán và chuyển tiền
Quản lý số dư
Hạn mức giao dịch
Phương thức xác thực, xác thực giao dịch
Chuyển khoản nội bộ (Qua số điện thoại, email, alias, ID,…)
Chuyển khoản liên ngân hàng (NAPAS/CITAD/Alias)
Chuyển tiền quốc tế (thường là qua SWIFT)
Thanh toán hoá đơn
Thanh toán điện tử
Thanh toán qua QRPay
Tự động hoá thanh toán định kỳ
OTT (Over The Top)
Nghiệp vụ về hạn mức giao dịch
Tuân theo quy định ngân hàng nhà nước
Hạn mức ngày cho tài khoản/Thẻ
Hạn mức mỗi giao dịch cho tài khoản/thẻ
Hạn mức cho giao dịch tháng
Hạn mức rút tiền
Hạn mức thanh toán thẻ tín dụng
Hạn mức cho giao dịch đặc biệt (từ thiện, …)
Hạn mức giao dịch trực tuyến
Hạn mức giao dịch quốc tế
Tuỳ chỉnh hạn mức
…
Nghiệp vụ thẻ & Thẻ tín dụng
Các loại thẻ
Credit (tín dụng)
Debit (ghi nợ)
Overdraft (thấu chi)
Prepaid (trả trước)
Virtual (Ảo)
Đa năng
Thẻ đồng hành/động hạng/đồng thương hiệu
Phát hành thẻ
Kích hoạt thẻ
Quản lý hạn mức thẻ
Đổi mã thẻ/mã PIN (quên mã thẻ)
Báo mất/khoá thẻ
Thanh toán tự động
Sao kê giao dịch thẻ
Bảo hiểm cho thẻ
Thanh toán thẻ tín dụng
Quản lý thanh toán trực tuyến và hạn mức trực tuyến
Ưu đãi, khuyến mãi, hoàn tiền,…
Nghiệp vụ vay/cho vay
Đăng ký vay
Các loại vay ngân hàng (Thấu chi, Tín chấp, thế chấp, …)
Xét duyệt và phát hành khoản vay
Quản lý khoản vay
Hạn mức cho vay (theo quy định nhà nước và ngân hàng)
Lãi suất vay và thanh toán nợ
Thanh toán và ghi nợ tự động
Bảo hiểm rủi ro cho khoản vay
Chống rửa tiền (AML)
Quản lý nợ xấu
Cho vay tại đa kênh (IB, MB, Tại quầy, qua App bên thứ 3,…)
Tự động gửi hợp đồng vay.
Nghiệp vụ gửi tiết kiệm
Mở sổ tiết kiệm
Kỳ hạn và lãi suất
Tất toán tiết kiệm
Tự động gia hạn tiết kiệm
Rút và gửi thêm tiết kiệm
Các loại mở tiết kiệm
Online
Tại Quầy
Các nhóm khách hàng
Gửi cộng dồn hằng tháng
…
Quản lý danh sách sổ tiết kiệm
Tự động gửi hồ sơ/hợp đồng tiết kiệm
KYC/eKYC
Mở tài khoản trực tuyến
Xác thực/định danh rút tiền
Xác thực/định danh tại quầy
…
Nghiệp vụ về báo cáo giao dịch/tra soát
Xem trực tuyến và tải báo cáo giao dịch
Tra soát giao dịch tại quầy và trực tuyến
Phục hồi giao dịch
Hoàn giao dịch
Phân tích giao dịch (kiểu chi tiêu % như thế nào, cho mục nào,…)
Tuỳ biến báo cáo giao dịch
Nghiệp vụ core bank
Nghiệp vụ về Core bank (thường ở VN là T24) – gồm các nghiệp vụ về thông tin KH, giao dịch, thẻ, ngoại tệ, vay, tiết kiệm, CRM, sao lưu dữ liệu,…
Nghiệp vụ về phương thức xác thực
Tuân theo quy định nhà nước
Sinh trắc (lowest)
Mật khẩu
Normal OTP/SMS OTP
Smart OTP
Token OTP (highest)
Luồng OTP và sinh trắc liên quan đến check device token, type, định vị,…
Mở tài khoản/kết nối tài khoản với chứng chỉ quỹ/tài khoản đầu tư
Mua bán chứng chỉ quỹ/đầu tư
Quản lý danh mục đầu tư
Chạy webview là chính (thường giờ ở VN bắt buộc đầu tư qua kênh đầu tư chứng chỉ quỹ, còn tài khoản chỉ là link tới thôi, hoặc là bên app kia sẽ trở API ra cho kết nối, này tuỳ bên mà có những tính năng khác nhau)
Topup/Withdraw quỹ (tiền)
Nghiệp vụ AML
Này mình chỉ từng làm là gọi API bên thứ 3 hỗ trợ để lấy kết quả về, nên phần chuyên sâu bạn có thể nghiên cứu thêm khi làm tại công ty/ngân hàng của bạn.
Nghiệp vụ virtual account/card
Mở tài khoản/thẻ trực tuyến
Quản lý số tài khoản/thẻ
Đóng tài khoản/thẻ
Các tính năng chuyển khoản/thanh toán
Hỗ trợ thanh toán quốc tế
Nghiệp vụ về quản lý dashboard và phân quyền
Cho các nghiệp vụ tại quầy
Cho nghiệp vụ quản lý Mobile banking và Internet banking
Nghiệp vụ về thanh toán điện tử
Kết nối với e-wallet
Hỗ trợ thanh toán điện tử qua ứng dụng ngân hàng (IB/MB)
Nghiệp vụ OTT (over the top)
Luồng nghiệp vụ thông báo (trên app, qua SMS, …) – luồng này không phải là push noti là xong mà đi qua nhiều bên service, có thể service do ngân hàng có hoặc dùng bên thứ 3, rồi bên thứ 3 lại đi qua 1 bên khác => cần hiểu và thực hiện đúng luồng + truy vết để tìm lỗi khi cần.
Nghiệp vụ khách hàng doanh nghiệp
Quản lý đa tài khoản
Chuyển khoản, thanh toán hoá đơn (gồm cả chuyển tiền hàng loạt)
Duyệt thanh toán/chuyển khoản
Thanh toán lương
Quản lý tiền mặt/dòng tiền
Quản lý liên quan đến thuế
Hạn mức giao dịch
Quản lý tín dụng
Phân quyền
Và các tính năng khác tuỳ cty/ngân hàng mà sẽ có những tính năng khác nhau
Nghiệp vụ về Omni channel
Quản lý kết hợp Mobile Banking và Internet Banking hoặc 1 ứng dụng khác của ngân hàng về một nơi
Nghiệp vụ về Loyalty
Quản lý danh sách sản phẩm và value của sản phẩm
Quản lý cấp/level khách hàng
Link tài khoản loyalty với tài khoản ngân hàng
Quản lý loyalty point/hết hạn/hạn mức min, max
Quản lý khuyến mãi, giảm giá
Quản lý thanh toán qua loyalty point
…
Nghiệp vụ truy vết giao dịch
Thường luồng này là đặt events vào các bước giao dịch, thanh toán để tracking xem trục trặc nằm chỗ nào khi có vấn đề và từ đó có hướng xử lý, hoặc thậm chí hỗ trợ cho việc khắc phục các vấn đề về UX.
Hiểu về luồng Audit
Khi thực hiện xây dựng ứng dụng ngân hàng thì bước Audit khá quan trọng để đảm bảo không bị hack/hoặc sai phạm quy định ngân hàng nhà nước,… do đó BA cùng với Dev tham gia luồng Audit.
Mình thấy nhiều bạn có nhu cầu và thường xuyên hỏi về nghiệp vụ Banking, do đó cũng muốn khảo sát xem bạn đọc thực sự có nhu cầu không? Hãy điền form này giúp mình nếu bạn có nhu cầu nha:
Hi vọng với danh sách các nghiệp vụ thường ở các ngân hàng có mà mình liệt kê ở trên sẽ giúp bạn có một cách tổng quan và định hướng tìm hiểu/nghiên cứu để có một kiến thức nghiệp vụ vững chắc cho con đường BA Banking trong tương lai.
Xin chào mọi người, mình là Hoàng BA – làm công việc phân tích nghiệp vụ trong mảng blockchain.
Mình có hơn 2 năm làm các dự án blockchain với vai trò Product Owner, Product Manager cho các dự án về DEX, User Identity, Token Swap, Bridge, Private Chain, SocialFi,…
Với kinh nghiệm làm việc tại các dự án như vậy, mình muốn chia sẻ đến bạn đọc trên blog niviki về tổng quan xây dựng một dự án blockchain thì sẽ qua các bước như thế nào.
Giới thiệu về các dự án mình từng làm
Thật ra thì mình làm thiên về các dự án dùng công nghệ blockchain xây dựng các ứng dụng liên quan đến crypto, hay nhiều bạn nhắc tới là Coin, tiền ảo. Cũng có thời gian trước khi bắt đầu làm liên quan đến crypto thì có làm dự án liên quan đến ngân hàng và dùng công nghệ blockchain để xử lý giao dịch. Nhưng trong phạm vi bài viết này mình sẽ tập trung nói về các dự án liên quan đến thị trường crypto nhé.
Giải thích về các blockchain khác nhau.
Như nhiều bạn tìm hiểu thì biết blockchain là gì đúng không?
Blockchain là một công nghệ lưu trữ và truyền thông tin kiểu khối dữ liệu, và nó được mã hoá, phân tán. Thường thì những giao dịch xảy ra trên blockchain, sẽ được lưu trữ vào block, và nối với nhau tạo thành chuỗi => vì lý do đó mà nó minh bạch, không thể thay đổi, không giống như database có thể vào sửa cập nhật lại dữ liệu, mà đây chỉ có thể ghi dữ liệu mới vào một block mới khi cập nhật dữ liệu, dữ liệu cũ vẫn còn nằm trên block cũ.
Và dựa vào công nghệ này thì sẽ giải quyết được nhiều bài toán, trong các dự án ngoài crypto thì có thể áp dụng cho các hoạt động như ngân hàng, bảo hiểm, giáo dục,… vì nó khá bảo mật, minh bạch, giảm thiểu rủi ro bị tấn công.
Còn trong crypto, dựa vào ứng dụng của blockchain, người tay xây dựng ra nhiều chain khác nhau với các mục đích khác nhau, điển hình như:
Bitcoin Blockchain: Đây là blockchain đầu tiên và nổi tiếng nhất, phục vụ chủ yếu cho việc giao dịch tiền điện tử Bitcoin. Điểm nổi bật là tính bảo mật cao và sự đơn giản.
Ethereum (và EVM – Ethereum Virtual Machine): Ngoài việc hỗ trợ tiền điện tử (Ether), Ethereum còn cho phép tạo và vận hành các ứng dụng phi tập trung (dApps) thông qua hợp đồng thông minh (smart contracts). EVM là môi trường ảo cho phép thực thi hợp đồng thông minh trên Ethereum.
Binance Smart Chain (BSC/BNB Chain): Tương thích với EVM và hỗ trợ hợp đồng thông minh, BSC nổi bật với tốc độ giao dịch nhanh và chi phí thấp, thu hút nhiều dự án DeFi và NFT.
Solana: Một blockchain hiệu suất cao với thời gian xử lý giao dịch nhanh và chi phí thấp, phù hợp cho các ứng dụng cần tốc độ và quy mô lớn. Và không thuộc hệ EVM, không tương thích với EVM.
Cosmos: Hệ thống này cho phép các blockchain khác nhau hoạt động độc lập nhưng vẫn có thể giao tiếp với nhau thông qua giao thức IBC (Inter-Blockchain Communication).
… và nhiều blockchain khác nhau.
EVM and Non EVM
Vì nó là các hệ blockchain khác nhau, nên có thể những ứng dụng trên chain này không thể sử dụng trên chain kia, cũng như các token/coin ở chain này cần phải bridge (bắt cầu) qua chain kia để có thể sử dụng.
Kiểu như ứng dụng native xây trên iOS không thể sử dụng trên Android được vì nó sử dụng thư viện, API khác nhau. Tương tự đó trên các blockchain khác nhau đều có một “hệ điều hành” riêng biệt, với quy tắc riêng, do đó mà ứng dụng chạy trên blockchain cụ thể không thể chạy trực tiếp trên một blockchain khác mà không có sự điều chỉnh, hoặc viết lại để phù hợp với quy tắc của môi trường mới.
Nhưng với hệ EVM (ETH, BSC, Polygon…) thì đỡ hơn, nó có một hệ tiêu chuẩn riêng, và các chain khác nhau khi build trên EVM sẽ dễ tương thích với các ứng dụng viết bằng smart contract trên hệ EVM, nhờ đó có thể tái sử dụng code của ứng dụng này trên chain EVM A để sử dụng và build lại trên EVM B.
EVM Chains
Các bước làm một dự án blockchain
Bước 1: Ý tưởng và xác định nhu cầu, thị trường.
Về ý tưởng:
Ở mảng crypto thì có rất nhiều blockchain mới được xây dựng ra, và thường phân ra hệ EVM, Non-EVM (Cosmos, Solana, MoveVM, ..). Và các dự án mình sẽ chia làm 3 nhóm.
1. Nhóm dự án sẽ build lại một sản phẩm đã có trên chain khác, nhưng chưa có trên chain mới hoặc có nhưng chưa đủ xịn xò nên build cho có sản phẩm xịn như trên chain khác và 2 chain đang nói tới cùng một hệ (kiểu như cùng là hệ EVM, cùng là hệ Cosmos,…).
Ví dụ: Bên chain Binance Smart Chain thuộc EVM có ứng dụng PancakeSwap (DEX), và có 1 chain mới xây trên EVM, chain này chưa có DEX nào thì có thể clone code từ bên PancakeSwap và chỉnh sửa lại cho tương thích với chain mới xây.
2. Cũng như nhóm 1, nhưng ứng dụng cần xây dựng lại khác hệ
Ví dụ: Có ứng dụng A trên chain Solana, và có xây 1 chain mới trên hệ Cosmos – tất cả những chain sử dụng hệ Cosmos lại không có ứng dụng A như trên Solana => Phải tự code từ đầu vì cấu trúc lõi/công nghệ của blockchain khác nhau.
3. Nhóm dự án với ý tưởng mới hoàn toàn, không giống những sản phẩm đã hiện diện trên thị trường.
Thì cần phải nghiên cứu thị trường kỹ, phân tích tính năng mới từ đầu.
Thì với 3 nhóm trên:
Nếu có clone code được thì sẽ clone, và cố gắng build được MVP chạy tương ứng và giống với những sản phẩm có sẵn, sau đó mới nghĩ ra tính năng mới gắn thêm
Nếu là khác hệ thì có thể mượn các tính năng đã hoạt động, rồi đánh giá tính năng nào phù hợp trên chain đang build để có thể sao chép và code ra ứng dụng tương tự.
Còn nếu ý tưởng mới thì cần phân tích dài hơi hơn, cũng như cần định nghĩa lại logic từ đầu.
Về xác định nhu cầu và thị trường:
Thường các ứng dụng sao chép là đã hoạt động tốt trên một chain nào đó, lượng user và có thể là doanh thu đạt được một mức tốt nên mình sẽ đánh giá nhu cầu ở chain mình đang build có tương tự như chain mình sao chép không? => Đánh giá và đưa ra những tính năng phù hợp để xây dựng, target audience.
Còn với ứng dụng hoàn toàn mới thì khá giống với build các sản phẩm thông thường, phải thực hiện bước research, đánh giá các đối thủ cạnh tranh, nhóm đối tượng khách hàng hướng tới và nhiều bước khác để đưa ra được nhận định đúng cũng như xây dựng nên bộ tính năng cần thiết và phù hợp.
Bước 2: Lập kế hoạch và thiết kế sản phẩm:
Với nhóm 1 và nhóm 2 thường chỉ sao chép và đánh giá lại tính năng, sau đó sẽ lên kế hoạch để xây dựng sản phẩm như trong bao lâu xong, các bước từ phân tích, thiết kế giao diện, trải nghiệm người dùng, …
Thường thì nếu nhóm 1 là sẽ tập trung thời gian vào giao diện và branding, vì phần cốt lõi đã có thể clone.
Nhóm thứ 2 thì thêm bước code lại Smart Contract, BE nên cần nhiều thời gian hơn, nhưng giảm bớt bước phân tích logic vì đã có ứng dụng chạy sẵn và mình có thể được đọc code để sao chép logic.
Còn với nhóm số 3, phải đi từng bước 1 từ đánh giá, khảo sát, khơi gợi và cuối cùng chốt danh sách tính năng, sau đó sẽ phân tích và xây dựng logic, cấu trúc hệ thống, thiết kế luồng hoạt động, UI/UX,….
Bước 3: Phát triển ứng dụng
Sau khi đã phân tích, tuỳ theo đội ngũ của bạn đang theo mô hình waterfall hay Agile thì có thể tuỳ cách mà có process phù hợp, thường bước này kết hợp code, tích hợp module để build ra sản phẩm.
Trong thời gian đó có thể thay đổi lại luồng, chỉnh sửa tính năng cho phù hợp với ứng dụng thực tế.
Bước 4: Kiểm thử
Khi xây dựng ứng dụng trên blockchain, bước kiểm thử rất quan trọng, vì tránh xảy ra lỗi cho người dùng, kiểm tra các trường hợp chống bị hack,…
Đặc biệt là cần phải Audit code của smart contract để tránh dự án bị hack mất tiền trong các pool (chứa tiền) của người dùng, bước này cần liên hệ với các công ty về bảo mật và audit code cho smart contract (giá khá cao) => Các code mà clone từ những dự án uy tín, chưa bị hack có thể không cần audit vì code đó đã được audit trước đó rồi.
Thường thì ứng dụng sẽ chạy trên môi trường testnet hoặc devnet (kiểu như staging/testing env/sandbox env trên xây dựng ứng dụng thông thường), cho người dùng vào dùng thử trước khi cho sản phẩm chạy thực tế.
Bước 5: Kiểm tra liên quan đến pháp luật, chính sách
Thường các ứng dụng blockchain mà xây không cẩn thận dễ bị vi phạm hay liên quan đến pháp luật, nên các sản phẩm này phải được đánh giá xuyên suốt từ lúc bắt đầu ra ý tưởng đến khi triển khai sản phẩm ra thị trường.
Bước 6: Marketing và triển khai dự án.
Ở blockchain thì các ứng dụng cần marketing rộng rãi để người dùng tham gia sử dụng, đôi lúc cần phải có các chiến dịch như airdrop, tặng reward cho user vào sử dụng ở thời điểm ban đầu. Thường là xây dựng các kênh telegram, twitter để truyền thông hoặc kết hợp với bên thứ 3 hỗ trợ cho việc truyền thông và triển khai.
Thường các dự án mình làm thì bước truyền thông được lên kế hoạch từ khi có ý tưởng, còn triển khai truyền thông khi dự án xây dựng gần xong hoặc lúc ra môi trường testnet cho mọi người sử dụng, và rầm rộ hơn khi thực hiện launch trên môi trường mainnet (giống như golive)
Tại sao nên học làm sản phẩm blockchain?
Với sự phát triển của công nghệ blockchain, đặc biệt với sự phổ biến của crypto tại Việt Nam. Những năm gần đây Việt Nam luôn nằm trong “Top Countries for Cryptocurrency Adoption” – top 1 năm 2022, top 2 năm 2021.
Học cách làm sản phẩm dapp trên blockchain mang lại nhiều lợi ích và cơ hội, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ blockchain ngày càng phổ biến.
Tiềm Năng Công Nghệ Mới: Blockchain là một trong những công nghệ mới nhất trong thập kỷ qua.
Nhu cầu thị trường ngày càng tăng, và đang thiếu hụt nhân lực, vì lý do đó mà mức lương tại mảng này đang cao hơn so với những bạn làm công việc liên quan đến IT ngoài Blockchain.
Là cơ hội để tiếp cận công nghệ mới, thị trường mới và có thể có cơ hội phát triển những sản phẩm đột phá, mang lại nhiều lợi nhuận.
Đóng góp vào sự phát triển công nghệ, làm việc với blockchain cho phép bạn góp phần vào sự phát triển của một công nghệ đang thay đổi thế giới.
Có nhiều cơ hội học hỏi và hợp tác với nhiều chuyên gia, đặc biệt khi tham gia sớm bạn thậm chỉ sẽ trở thành một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực.
Nhưng hiện tại khá nhiều bạn đang khá lo lắng về việc học và hiểu về công nghệ blockchain, không biết có khác gì so với xây dựng sản phẩm phần mềm thông thường, từ đó mà làm chậm quá trình tiếp cận với công nghệ blockchain với nhiều lợi ích, tiềm năng và cơ hội đang chờ đón.
Chính vì lý do đó mà mình có xây dựng khoá học “Nghiệp vụ Blockchain cho Business Analyst” nhằm giúp nhiều bạn đi tắt, tiết kiệm thời gian để hiểu về Blockchain và các sản phẩm trên blockchain và cách xây dựng sản phẩm blockchain.
Kết luận
Vậy là toàn bộ quy trình mà mình hay áp dụng cho việc xây dựng ứng dụng blockchain, về tính tương đồng thì nó khá giống với xây dựng một ứng dụng thông thường khi đều có các bước từ ý tưởng, lập kế hoạch, phát triển, kiểm thử và release.
Nhưng trong các bước lại có đôi chút khác biệt như việc clone code từ ứng dụng có sẵn và cấu hình lại để chạy tương thích với blockchain mới, hay việc tham khảo hoặc bê y nguyên tính năng từ một ứng dụng đã có sẵn về và bỏ bớt qua các bước về nghiên cứu về người dùng. Hoặc là thường phải audit để đảm bảo ứng dụng chạy và tránh né việc bị hack (thường là ứng dụng public).
Về xu hướng tương lai, mình nghĩ blockchain vẫn còn khá mới và khá tiềm năng, hiện tại thì thấy rộng rãi trong việc áp dụng vào thị trường crypto, một vài công ty sử dụng cho các sản phẩm của họ với việc xây dựng private chain nhưng chưa phổ biến. Do đó còn rất nhiều cơ hội tuyệt vời và tiềm năng cho những bạn yêu thích công nghệ tham gia vào thị trường blockchain này.
Hi vọng qua bài blog này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về quá trình phát triển một sản phẩm blockchain, từ ý tưởng ban đầu đến khi triển khai sản phẩm trên thị trường.
Oài, cuối cùng đã đợi được tới ngày để viết bài này, một phần vì mình cũng sống và khá yêu thích Nha Trang.
Mình đã ở Nha Trang được tròn 1 năm từ ngày 10/01/2023 – 10/01/2024
Giới thiệu
Giới thiệu sơ về mình trước ha, mình sinh ra tại vùng đất Dung Quất, Quảng Ngãi – một nơi cũng thuộc khu vực miền Trung giống Thành Phố Nha Trang, sống ở đây đến khi lên đại học thì vào TP. Hồ Chí Minh học tập và làm việc tại đây hơn 9 năm.
Năm 2021 mình đã bắt đầu có dự định chọn sống ở một khu vực mà tiện nghi ổn, cũng là thành phố, nhưng trong lành, ít ồn ào hơn Sài Gòn hay Hà Nội nên đã có 2 lựa chọn là Đà Nẵng và Nha Trang và một vài kế hoạch nhỏ để có thể dễ dàng chuyển từ TP. Hồ Chí Minh về Nha Trang nhưng thu nhập và công việc không thay đổi quá nhiều.
Năm 2019-2021 là giai đoạn đại dịch Covid, nên có nhiều xu hướng chọn lên rừng, xuống biển, về quê trồng rau nuôi cá – nhưng mình thấy nếu chọn những địa điểm như Bảo Lộc, ĐakLak, Đà Lạt, Măng Đen, hay kiểu về quê (như mình sẽ là vùng nông thôn Dung Quất, Quảng Ngãi) thì điều kiện giáo dục, dịch vụ y tế, công việc, nhiều thành phố hơi buồn và đi lại đôi lúc sẽ không thể ngon được.
Ban đầu thì mình thích Đà Nẵng hơn, vì Đà Nẵng chỉ cách nhà mình cỡ 120Km, dễ về quê thăm ba mẹ, nhưng cũng đọc nhiều bài nói về sự so sánh giữa Nha Trang và Đà Nẵng, mình thấy Nha Trang có nhiều điểm khiến mình yêu thích hơn nên đã cùng @Khoa Nguyễn ghé Nha Trang chơi cho biết để coi nơi này như thế nào vào đâu đó khoảng tháng 02 năm 2022.
Hoàng Phan
Và ấn tượng đầu tiên của mình về Nha Trang là không khí mát mẻ – mát hơn ở Sài Gòn nhiều, nước biển trong xanh, không khí thì kiểu trong sạch chứ không khói bụi như ở Sài Gòn và Hà Nội, môi trường cũng khá sạch vì đây là thành phố du lịch, mà đợt đó đi vòng quanh thành phố – đồ ăn rẻ bèo =)) khi mà ly chè chỉ có 8K, ăn sáng có 15-20K có được nguyên 1 tô bánh canh tôm tít với nhiều toping, các món ăn khá hợp vị.
Nên nó thúc đẩy mình nghĩ tới việc chọn Nha Trang hơn Đà Nẵng và về nghiên cứu để tìm lý do Nha Trang ngon hơn Đà Nẵng. Thì theo bài review của mình hôm nay mình sẽ đánh giá một vài điểm của Nha Trang, và so sánh với các địa điểm khác nhé.
Nha Trang là một khu vực Vịnh nằm ở khu vực Trung miền Trung, gần Đà Lạt, gần Phú Yên. Mình cảm giác vị trí nó hơi bị xịn khi mà núi bao xung quanh tạo nên cảnh quan cực kì hùng vĩ và tươi đẹp, phía trước thì giáp biển với các bãi biển dài và cát trắng – tạo nên một trong những bài biển đẹp nhất Việt Nam và Thế Giới, ngoài biển thì có các núi, đảo chắn bớt gió giúp cho khí hậu ôn hoà, ít sóng biển.
Chỉ ghé Đà Lạt với 130Km (khoảng 3 tiếng lái xe), một trong những địa điểm mà mình và vợ thường xuyên ghé, người ta hay nói vui là sáng ngắm bình minh ở Nha Trang, trưa ăn cơm, uống cà phê Đà lạt, tối thì lại hóng gió biển Nha Trang.
Leo núi: Xung quanh Nha Trang toàn núi, các hoạt động trekking cũng vòng quanh đó cách đâu 50-150Km là có khu vực trekking dài ngày. Còn trong thành phố cũng có 3-4 ngọn núi để mình thay đổi leo núi mỗi tuần, lúc thì núi Cô Tiên, lúc thì Hoàng Ngưu Sơn, lúc thì Núi sạn.
Bơi lội: Vì nó là thành phố biển mà.
Về Phú Yên gần: Quê vợ mình ở Phú Yên chỉ cách Nha Trang 120Km, do đó mình cũng hay ghé về bằng xe buýt hoặc xe đò chỉ với 2 tiếng 15p là tới nhà vợ rồi còn về nhà mình thì xa hơn – 410km. Nếu mình chọn ở Đà Nẵng thì ngược lại, sẽ về nhà ba mẹ mình chỉ với 2 tiếng 15p còn về nhà vợ xa hơn. (Ưu tiên vợ tí hen :D)
Về nhà mình gần hơn khi đi xe chỉ cần 7 tiếng là tới, xưa từ SG về nhà mất 16 tiếng – nên kiểu di chuyển giờ tiện hơn nhiều => Ba mẹ vô thăm mình thường xuyên hơn, chứ xưa ở SG ba mẹ 1-2 năm mới ghé thăm một lần.
Nên về vị trí địa lý Nha Trang tốt hơn chỗ là đi Đà Lạt nơi mà mình hay ghé qua mỗi khi muốn đi xả xì chét. Còn các hoạt động thể thao hay đi về quê thì tương tự.
Khí hậu và môi trường xung quanh
Tuyệt vời nhất vẫn là khí hậu ở đây
Khí hậu thì lúc nào cũng ôn hoà, thiệt sự mình theo dõi cả năm để chỉ review cái này. Mình đang làm cho công ty mà mọi người ở khắp nơi ở Việt Nam, từ Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, Đắk Lắk, Hồ Chí Minh, nên mình cập nhật thông tin thời tiết suốt 1 năm qua. Các đợt mưa lụt vào tháng 8-10 ở miền Trung (Đà Nẵng, Huế, Hội An), hay vài cơn bão năm 2023 vào miền Trung dẫn tới lũ quét thì ở Nha Trang thời tiết vẫn thường nắng đẹp, có mưa nhẹ vào tối vài tiếng nhưng không có cơn bão nào vào Nha Trang suốt 1 năm qua, khác xa so với Đà Nẵng khi khu vực Đà Nẵng là nơi hút bão. Hoặc có đợt mưa lớn trong Sài Gòn vào tháng 7/2023 – ngập đường, thì ở Nha Trang cũng nắng đẹp. Có đợt mưa cực nhiều, thì Nha Trang mưa suốt khoảng 1 tuần rơi vào tháng 11/2023 là hết, khu vực trung tâm thì không bị ngập, có khu vực nông thôn vùng hạ lưu của sông Cái bị ngập lút bánh xe, nên mình chọn sống né khu vực này là được, còn đợt rét ngoài khu vực phía Bắc, trong Nha Trang vẫn nắng đẹp luôn. => Gần như không có thiên tai nguy hiểm cho cả năm 2023 vừa rồi, và cả những năm trước mình cũng check các bài báo cũ, các video trên mạng về Nha Trang thì không thấy.
Nhiệt độ trung bình khoảng 25-28*C, mấy mùa nóng lắm là rơi vào tháng 7 có vài ngày và 1 đoạn tháng 9-10 (năm 2023), mình thấy nóng đâu tầm cỡ 1 tháng – 1,5 tháng là hết rồi. Lúc đó nhiệt độ lên cao đâu cỡ 33-36*C thôi, khi đó ở nhà mình Quảng Ngãi và Đà Nẵng nóng lên tới 39*C, còn Sài Gòn cũng đã tầm 37-38*C. Bạn xem bản đồ nhiệt độ Nha Trang ở đây nhé: https://www.accuweather.com/vi/vn/nha-trang/354222/june-weather/354222?year=2023
Về không khí và môi trường:
Khá trong lành khi mà đây là một thành phố du lịch, với lại vì chi phí vệ sinh ở đây cao hơn các khu vực khác (kể cả TP.HCM) nên mà có khá nhiều nhân viên dọn dẹp vệ sinh làm việc thường xuyên để giữ vệ sinh công cộng sạch đẹp.
Ít xe cộ nên khói bụi cũng ít hẳn đi.
Gió mát, cứ nóng nóng là mình đạp xe ra gần biển hóng gió là thấy mát ngay.
Nhờ điểm về khí hậu và môi trường quan trọng này mà mình đã chọn Nha Trang là nơi để định cư trong tương lai.
Chi phí sinh hoạt, ăn ở
Về chi phí thuê nhà thì dĩ nhiên ở đây rẻ hơn rất nhiều
Xưa mình ở Quận 9, HCM thuê chung cư 1 tháng chi trả cũng 8-9 triệu cho căn 76m2 (Giá đã rẻ do thuê đợt dịch), còn thuê phòng ở quận Bình Thạnh cỡ đâu 18-20m2 tầm cũng 4,5 triệu rồi.
Ở Nha Trang nếu thuê khu vực Hòn Chồng (sát biển) – Mường Thanh Viễn Triều (Hotel/Condotel 4*) cho căn 70m2 giá khoảng 5,5 triệu cho mùa dịch (đầu 2023), và sau này lên giá khoảng 6,5 triệu cho thời điểm giữa năm đến nay. Với phòng trọ thì khu vực gần đó cũng khoảng 2 triệu/tháng với diện tích 18-20m2. Đây cũng là khu vực tương đối ngon vì đối diện mặt biển cho căn hộ, và cách khoảng 500m cho phòng trọ. Hoặc như mình do sợ gió biển rít người (do muối mặn) nên thuê xa hơn, ở khu vực Vĩnh Điềm Trung – chung cư 76m2 thuê giá 4,8 triệu/tháng, tính điện nước internet, dịch vụ, dọn dẹp vệ sinh, rác thì thêm 1 triệu 2 nữa. Tính ra chỉ bằng 1/2 so với khi ở Sài Gòn (Q9).
Chi phí ăn uống, này thì tuỳ bạn nấu ăn hay ăn ngoài
Đối với ăn ngoài thì có mắc có rẻ, nhưng chung quy lại vẫn là rẻ hơn Sài Gòn, còn đi mấy nhà hàng hay chuỗi nhà hàng thì giá như ở Sài Gòn thôi.
1 dĩa cơm tấm có giá 40K (như kiểu quán Phúc Lộc Thọ nhưng ngon hơn)
1 phần bún đậu mắm tôm tầm 50K
1 phần bánh canh tầm 30K
Cơm bình dân 15K-30K
Cơm quán phong cách nhà nấu tầm 40-60K
Cơm chay thì giá như ở SG, tầm 60-100K
Ăn sáng thì tuỳ quán chọn, ven đường thì tầm 10-25K, còn quán xịn tầm 40-50K
Bún bò tầm 15K cũng có, 50K – 60K cũng có
Tóm lại là gần khu du lịch ăn thì mắc, còn ở khu trong hẻm, xa khu du lịch tíu thì giá cũng rẻ thôi. Mấy nay mình ăn cơm dưới chung cư mình giá chỉ 20K/phần thôi – vẫn ngon bình thường. Còn nào siêng đi ăn xịn hơn thì chạy vào khu trung tâm ăn tầm 45K/phần cơm.
Mấy quán cf như cf house, high land hay trà sữa Gong Cha, Ding Tea, Katinat cũng có ở Nha Trang, giá chắc giống như ở SG.
Tự nấu:
Giá đi chợ có vẻ rẻ hơn so với xưa mình hay mua ở Sài Gòn ở mấy chợ local ở quận 9, hoặc chợ Bà Chiểu – Bình Thạnh
Đồ ăn hải sản tươi hơn và rẻ hơn. Ví dụ giá tôm thì mình thấy khá ổn, so với nhà mình ngoài quê là dân biển thì giá gần như bằng giá gốc => Khi mua ở chợ khu vực Nha Trang thì giá chỉ mắc hơn 10K/kg (Tôm tầm 130K/kg). Rồi mua nghêu giá tầm 20K/kg Nhưng mà nên biết chỗ mua, chứ không biết là bị chém như thường, mình đợt có mua ở khu vực hòn chồng, giá nghêu bán tận 60K/kg thế là mình bỏ chạy luôn =)) không hỏi thêm gì cả.
Rau cảm giác tươi và ngon hơn, đặc biệt là mình thấy nhiều nhà trồng rau mang ra bán, với khu vực Khánh Vĩnh (vùng núi) họ mang đồ nhà trồng xuống bán nên giá khá là mềm mà được hàng ngon.
Trái cây thì mình thấy giá như ở SG, cũng không rẻ hơn bao nhiêu.
Các hoạt động, văn hoá
Hoạt động thể thao
Một điều thú vị là vì nhờ về Nha Trang mà mình tập thể dục thường xuyên hơn, gần như 1 tuần tập 2-3 bữa, mấy bữa siêng là tập nguyên tuần 6 bữa (nghỉ 1 bữa) luôn.
Mấy đợt trời không mưa là tuần nào cũng leo núi cô Tiên
Siêng thì sẽ leo núi Hoàng Ngưu Sơn (nóc nhà Nha Trang)
Bơi thì trời nắng ấm 1 tuần 3 buổi
Siêng thì đạp xe đạp ngắm thành phố chiều tối
Lâu lâu tập Gym được vài bữa.
Ra dạo bờ biển buổi tối (1 tháng đc một vài lần)
Đỉnh núi Hoàng Ngưu Sơn Nha Trang
Mình khá ấn tượng khi mà cứ đi dạo ở Nha Trang, dù thời điểm nào, trưa nắng thì vẫn có người tập thể dục, đặc biệt là hoạt động đạp xe đạp. Còn bơi lội mình thấy người dân địa phương bơi vào sáng sớm khoảng 5g, ngồi cf là kiểu gì cũng nghe bàn rủ sáng mai tắm biển. Còn leo núi thì cũng đông, chiều thứ 7 mà leo là chắc chắn bạn đếm sơ sơ cũng 150-250 người đang leo núi trên núi Cô Tiên.
Vì lý do đó mà nó thúc đẩy mình tập thể dục rất nhiều, ngại gì khi xung quanh ai cũng tập cũng siêng chăm sức khoẻ thì mình không bị ảnh hưởng theo và cải thiện sức khoẻ của mình.
Hoạt động văn hoá
Với lại mấy hoạt động văn hoá ở đây cũng hay, khi mà mọi người hay kiểu đi picnic, nướng BBQ, có mấy gia đình chạy xe bán tải chở bàn, đèn điện ra rồi ngồi nướng ăn ở bãi biển.
Còn các bạn sinh viên thì kiểu hay nấu sẵn, trải bạc ngồi trên cát xong ăn rồi nói chuyện.
Có mấy hội nhóm thì rủ nhau học tiếng Anh – ở Nha Trang có phong trào người Nha Trang nói tiếng Anh khá là hay ho.
Còn mấy hoạt động thu hút khách tới thì nhiều, cứ trung bình 2 tháng sẽ có 3 hoạt động như mấy show nhạc mời mấy ca sĩ về hát, rồi mấy sự kiện Heiniken, Bia Sài Gòn, rồi hoạt động do thành phố tổ chức biểu diễn hoạt động văn hoá, Hội chợ thì cũng khoảng 2 tháng 1 hoạt động hội chợ. Lâu lâu còn có mấy sự kiện bắn pháo hoa, thả diều khổng lồ, bay dù lượn.
Mấy hoạt động văn hoá này thì mình nghĩ các thành phố du lịch sẽ có thường xuyên, thì Đà Nẵng cũng sẽ có => 2 bên như nhau.
Cơ sở vật chất và tiện ích xung quanh
So với HCM/Hà Nội hoặc so với cả Đà Nẵng thì chắc chắn cơ sở vật chất ở Nha Trang không thể bằng được, nhưng xét chung chung thì thấy Nha Trang vẫn ok đáp ứng đủ.
Tính về việc mua sắm thôi thì ở Nha Trang ít sự lựa chọn hơn hẳn, nhưng không sao khi mà nay thương mại điện tử phát triển nên đa số mình toàn đặt online, còn mấy cái bạn hay gặp như mua tả bỉm, con cưng, thế giới di động, điện máy xanh, điện máy chợ lớn, các mall thì ở đây vẫn có, chỉ là mình ít sự lựa chọn để có giá rẻ hơn hoặc có nhiều branding đặc biệt thì ở Nha Trang vẫn chưa có, ví dụ như mua giày Nike chính hãng thì mình thấy ở Nha Trang chưa có nhiều lựa chọn, hay mua điện thoại thì mình hay mua kiểu cellphoneS thì ở đây chưa có, nên sẽ chọn qua bên khác để mua. Hoặc đợt rồi bạn mình tính mua màn hình xịn kiểu 4K đồ, ra xem thì ít hàng hơn so với khi ở SG đi lựa thoải mái, còn so sánh để có giá tốt nhất nữa.
Giáo dục: Mình so sánh với Hà Nội, Sài Gòn thì chắc chắn không bằng rồi, còn so với Đà Nẵng thì sẽ thua 1 ít (kiều về số lượng, rồi đầu tư các trường quốc tế), nhưng sắp tới đây Vin school có xây dựng trường ở Nha Trang nên chắc cũng sẽ ngon nghẻ, còn nếu tính học bình thường ở trường của nhà nước thì mình k biết so sánh sao. Có thể là so sánh về số lượng trường dạy ngoại ngữ, tin học, các hoạt động múa hát, võ, thì ở Nha Trang cũng có như vậy nhưng chắc có ít trường/trung tâm hơn.
Y tế: Cũng tương tự như giáo dục, có 1 chút lép vế hơn so với Đà Nẵng, nhưng nếu chỉ các bệnh thông thường thì ở Nha Trang cũng có các bệnh viện như Tâm Trí, VinMec nên cũng khá ok rồi, còn nếu trường hợp bệnh nặng thì vẫn hay chuyển đến Sài Gòn hay Hà Nội nên mình thấy khá tương đồng. Ở Đà Nẵng được cái xịn là có bệnh viện Đa Khoa Đà Nẵng vượt trội hơn hẳn so với ở Nha Trang tại thời điểm hiện tại (theo đánh giá cá nhân), nhưng về lâu về dài chắc sẽ tương đồng khi mà Nha Trang được thúc đẩy phát triển thêm mấy mục này.
Bất động sản, nhà đất: So với Sài Gòn thì … 1 trời 1 vực, Giá ở Nha Trang còn ổn để có thể mua, xây nhà và định cư.
Ví dụ giá đất đô thị ở khu vực khu Đô Thị Mỹ Gia (Bạn xem video mình đính kèm), cách trung tâm đúng 1 con sông nhỏ hiện tại có giá rẻ nhất 2,3 tỷ/100m2, so với khu vực Đà Nẵng thì tương tự như khu Hoà Quý, Hoà Xuân có giá rẻ thì khoảng 2,6 tỷ/100m2 (nhưng ở Nha Trang chưa mở rộng => Mỹ Gia gần trung tâm hơn) => Giá đất ở Nha Trang rẻ hơn khoảng 20% so với Đà Nẵng. Nhưng về gần trung tâm thì Mỹ Gia gần hơn.
Đất nông thôn xây nhà ở được cách trung tâm 7-10km thì giá khoảng 11-18tr/m2 cho đường ô tô đi lọt, còn với đường bự to hơn kiểu 2 ô tô né nhau, hoặc đường liên xã, hoặc xây thành khu dân cư thì có giá 15-18tr/m2.
Còn chung cư ở Nha Trang giá cỡ đâu 1 tỷ là mua được chung cư cũ đã xây cỡ 8 năm, còn chung cư mới giá khoảng 1,7 tỷ có 75m2, Mường Thanh Viễn Triều sát biển giá 1,2-1,6 tỷ tuỳ căn, căn cao cấp tầm 2,2 – 3 tỷ. Còn có mấy nhà ở Xã hội nhưng cũng khá ngon và mới thì giá khoảng 1,0 tỷ cho 70m2 và 730 triệu cho 55m2.
Các dự án phát triển trong tương lai: Khánh Hoà đang tiến tới trở thành thành phố trực thuộc Trung Ương, nên thúc đẩy nhiều dự án ở Nha Trang như xây dựng trường học, các khu Kinh Tế, Đô thị lớn, Bệnh viện lớn/Bệnh viện Quốc tế, nên về lâu về dài sẽ có đầy đủ tiện ích xịn và nhiều lựa chọn hơn.
Giao thông đi lại
Theo mình thì thấy đi lại ở Nha Trang khá thuận tiện khi giờ các cao tốc cũng đã xây dựng rồi, sân bay quốc tế cũng có. NHƯNG
Sân Bay không nằm ở Nha Trang, mà nằm ở Cam Ranh, nên có vẻ hơi xa khi phải di chuyển tầm 38Km để tới, so với ở TPHCM thì xa hơn tí nhưng tính tổng thời gian di chuyển thì chắc cũng ngang nhau tầm khoảng 1 tiếng để tới Sân Bay, So với sân bay Nội bài thì cũng vậy khoảng hơn 1 tiếng 1 tíu. Còn so với Đà Nẵng thì Đà Nẵng có sân bay ở trong nội thành luôn, nên đi khá gần.
Khi bay đi quốc tế, nhiều chuyến không có bay thẳng mà phải vào HCM hoặc ra Hà Nội hoặc ra Đà Nẵng để bay đi tiếp.
Bay về quê mình Quảng Ngãi không có chuyến, vì khoảng cách gần và ít có nhu cầu nên hãng bay không có chuyến nào cả.
Nhưng về đường cái thì ở Nha Trang đường khá rộng rãi, và do ít xe nên kiểu gần như không kẹt xe mấy, chỉ có khúc chờ tàu lửa đi ngang thì chờ đâu vài phút.
Các địa điểm ở Nha Trang khá gần nhau và Nha Trang cũng bé tí, chạy từ đầu này qua đầu kia chỉ mất đâu 20p nên cái gì cũng thấy gần.
Các vỉa hè sát biển khá là rộng, nên thà hồ chạy bộ, đạp xe, đi bộ hóng gió. 😀
An ninh
Mình thì năm qua không thấy có gì bất bình ở Nha Trang cả, cũng chưa gặp vụ trộm cướp nào, để xe ở bãi biển mình thấy mọi người hay để đại trên vỉa hè chứ không có giữ xe ở bãi, còn mình thì sợ nên cứ đưa vào bãi giữ xe tốn 5K thôi mà đỡ lo.
Mình đi làm giấy tờ ở Nha Trang cũng khoẻ lắm, kiểu mấy anh công An hỗ trợ nhiệt tình, không có khó khăn như xưa đi làm ở SG phải gặp nhiều thứ chạy lên chạy xuống.
Có nghe mấy vụ mất xe đạp ở chung cư, nhưng do chung cư không có trách nhiệm giữ xe đạp nên này thì chịu.
Công việc – làm ăn
Ở Nha Trang mình thấy hoạt động kinh tế chính là kinh doanh liên quan đến du lịch, khách sạn, nhà hàng, dịch vụ massage/spa. Nên nếu ai về đây phải nghiên cứu thật kỹ, này là lý do quan trọng nhất mà nhiều bạn mình rủ về Nha Trang thì thích lắm nhưng chưa về được do sợ không có việc.
So với Sài Gòn, Hà Nội thì chắc chắn là …. à ừ… thua xa.
Còn với Đà Nẵng, rõ ràng Đà Nẵng phát triển kinh tế và công việc tốt hơn rất nhiều so với Nha Trang, giờ lên mạng tìm job IT ở Nha Trang là gần như không có.
Nên nếu có ý định về thì bạn có thể chọn các phương án như làm việc remote cho một công ty nước ngoài nào đó chẳng hạn, hay tự mở công ty tự tìm việc cho bạn, hoặc làm freelancer.
Ba mẹ mình rất thích, gần hơn 1/2 đường vào Sài Gòn nên ba mẹ mình ghé thăm mình thường xuyên hơn
Ba Mẹ mình có ở lại vài ngày thấy không khí ôn hoà hơn ở quê nên cũng ưa, đợt nắng nóng ghé Nha Trang là mát dịu hẳn so với ở nhà mình.
Ít bão lụt nên ba mẹ mình đỡ lo mấy vụ như phải leo lên mái nhà che chắn mỗi khi mùa bão tới như ở quê.
Kết luận
Nha Trang là một nơi mình đánh giá là đáng sống nếu và chỉ nếu khi các bạn có công việc thật ok ở đây, hoặc tự tìm ra cách kiếm tiền nuôi sống bản thân và gia đình bằng cách kinh doanh hay là công việc freelancer, tự mở công ty. Vị trí địa lý được thiên nhiên ban tặng rất tuyệt, cũng như về thời tiết khí hậu.
Là thành phố biển xinh đẹp nên rất tốt cho việc định cư lâu dài, sinh sống và làm việc ở đây.
Có nhiều cơ hội phát triển sự nghiệp khi mà Nha Trang còn mới – chưa có nhiều dịch vụ, sản phẩm như ở Hà Nội, Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, bạn có thể xây dựng những business riêng của bạn ở đây.
Mình rất thích Nha Trang và chắc sẽ định cư lâu dài ở đây…
Vừa rồi mình có tính xây dựng vài trang landing page cho các dự án cá nhân của mình, do đó được @khoanguyen là CEO Nocode VietNam giới thiệu cho công cụ Unicorn Platform để tạo ra các trang static pages.
Kết hợp với thêm kiến thức trước đó về việc tự host 1 static page lên Github Page và gắn domain vào thì mình có thể xây dựng được 1 trang okela.
Vậy từng bước như thế nào?
Từng bước xây dựng Landing Page với Unicorn Platform
Mình bắt đầu sử dụng công cụ Figma đã được gần 2 năm, trước đây rất lâu được nhiều bạn giới thiệu nhưng vì những công ty mình làm việc qua đều không sử dụng công cụ này.
Nhưng khi có cơ hội được vào một môi trường startup, nơi mà tất cả mọi thứ chưa được định hình, tự công cụ quản lý, process – quy trình, vận hành, đội ngũ, và cả những công cụ sử dụng để vẽ wireframe/mockup/design/prototype.
Do đó mà tại thời điểm đó mình mạnh dạng đề xuất quy trình vận hành, và tất cả công cụ cho đội ngũ công ty sử dụng (và đặc biệt là team Tech), những công cụ mình đề xuất gồm có:
Công cụ quản lý task/process: Sử dụng Jira hoặc Larksuite hoặc Notion
Công cụ viết tài liệu: Notion hoặc Confluence
Công cụ vẽ thiên về wireframe/mockup/prototype: Figma
Công cụ brainstorming: Figma & Miro
Công cụ vẽ diagram: Figma Jam và Draw.io
Kênh chat trao đổi: Sài mặc định công ty đang sài Telegram
Meeting: Google Meet/GG Calendar
Một số công cụ riêng cho team Dev như Github/Gitlab, CI/CD, DB: MongoDB, Postgre,… thì do ae chuyên về Dev tự đề xuất cho phù hợp mình follow theo.
Công cụ Figma
Giới thiệu xong rồi thì vào phần nói về Figma thôi.
Thực ra công cụ này được giới làm UX/UI biết tới nhiều hơn dùng để vẽ UI (User Interface) và làm về UX (User Experience), nhưng dĩ nhiên khi làm những công việc BA vẫn có thể sử dụng nó, vì dùng Figma ta có thể vẽ Wireframe, Sketch, Mockup,… rồi dùng để brainstorming, và vẽ cả diagram (thường mình vẽ activity diagram ở đây)
Vì sao mà mình lại đề xuất sử dụng Figma như vậy?
Thực tế là mình đã sử dụng qua rất nhiều công cụ dùng để vẽ wireframe/sketch/mockup, làm prototype và trao đổi với đồng nghiệp như là: Axure RP, Balsamiq Mockup, Adobe XD, Sketch, thậm chí từng làm việc với Photoshop để view wireframe/mockup khi đi làm cho các dự án/công ty. Và dùng thử qua các công cụ kiểu như FluidUI, Mockflow,… nhưng chưa áp dụng vào công việc thực tế.
Nhưng vì có những ưu điểm mà mình thấy nó đã hội tụ đủ mọi yêu cầu về công việc của mình:
Miễn phí/paid: nếu mình áp dụng cho công ty thì sẽ dùng bản trả phí, còn nếu mình làm freelancer mình sài phiên bản miễn phí, tối đa là 3 figma files và 3 figjams. Nếu bạn dùng phiên bản Education (free 2 năm) thì sẽ không giới hạn số file, số pages và có thể cùng với những người khác edit chung 1 files, cuối bài viết mình sẽ hướng dẫn đăng ký.
Vẽ wireframe và mockup: Dĩ nhiên công cụ này để vẽ UI/UX nên việc dùng để vẽ được wireframe và mockup là điều hiển nhiên được 😀
Thiết kế prototype: Mình thường hay present design cho đối tác và anh em trong team, hoặc present trực tiếp với ae đội ngũ C-level, nên việc có tính năng prototype sẽ rất tiện để trực quan hoá một design/wireframe/idea hay luồng trong khi build một ứng dụng.
Vẽ diagram, brainstorming: ở Figma có tính năng Figjam giúp vẽ diagram rất tiện, còn có hỗ trợ các widget như đếm giờ hay note trực tiếp trên canvas => dùng thảo luận brainstorming rất đã.
Nhưng thực tế là mình sài draw.io cho việc vẽ diagram nhiều hơn :D, draw.io nó được tích hợp trong confluence nữa.
Comment xuyên lục địa, cộng tác đa người dùng: yeah, tính năng này mình cực kì thích khi mà phải làm việc với nhiều stakeholders khác nhau, nên việc có thể cho nhiều người vào xem, phân quyền view only hoặc cho edit, và có thể comment góp ý trực tiếp trên chính xác vị trí đề xuất, tính năng này tuyệt vời hơn trên XD Cloud và Axure, Balsamiq cloud khi mà comment nó đôi lúc bị trật chỗ, chưa kể trên XD nó cho webview tách từng frame nằm trên 1 page rất khó để review, chưa biết nay đã update lại chưa :D. Yeah, cái này mình thích nhất á =)). Đã đã.
Chia sẻ dễ dàng, nhiều người cùng vào xem mà không cần gì cả: Như mục 5 có nhắc, thì chỉ cần chuyển qua view with the link by anyone, thì ai có link đều có thể xem design mà không cần tài khoản, nên khi đó ai hỏi mà họ được quyền xem design => Đưa họ cái link là họ xem được rồi. Xưa mình sài Balsamiq desktop, nên việc share này cực kì mệt, chưa kể phần góp ý cứ screenshot rồi edit trên screenshot rất là mệt.
Các thiết kế cùng nằm trên 1 canvas/project, zoom nhỏ ra để xem tổng quan và zoom to vào để xem chi tiết: Này thì mình nghĩ giờ nhiều công cụ đã hỗ trợ, nhưng bên figma có hỗ trợ mấy tính năng ở mục 5, 6 thành ra thấy tính năng này khá tiện.
Tài nguyên phong phú (free & trả phí), mình có thể lên Figma Community và tải về các thiết kế có sẵn hoặc mẫu wireframe, nên khi mà thiết kế wireframe, mình hay dùng các component mình clone sẵn và gọi ra để sử dụng, nên vẽ rất tiện luôn. Ví dụ mình thường có các component sẵn như Popup thông báo (với nhiều style như 1 button, có nút close, hoặc popup có 2 button, …), Buttons, Tables, …
Ngoài ra có các widget và plugin nơi mà mình dùng icon miễn phí (đôi lúc là trả phí), và nhiều thứ hay ho khác, bạn nên sài và thử nghiệm 😀
Sử dụng component: Như mình chia sẻ ở trên, thì có component nên khi mình vẽ wireframe rất tiện luôn, đầu tiên là clone component qua 1 project mới, rồi sau đó khi vẽ sẽ gọi ra sử dụng và sửa content, thay vì phải vẽ từ đầu từng elements rất chi là cực. Nên rất là speed up thời gian mình hoàn thành tasks.
Dễ dàng học và sử dụng: Theo mình thì nếu bạn đã quen sử dụng 1 công cụ design thì việc sử dụng Figma rất chi là dễ, thậm chí là có thể bạn chưa sài nhiều thì tiếp cận nó rất dễ, trong cty mình nhiều bạn chưa sài bao giờ, mình chỉ làm 1 buổi seminar chia sẻ thôi thì về các bạn sài được hết mà gần như không có Q/A gì thêm, vì các bạn đó chỉ sài tính năng basic nên sẽ ít hỏi lắm 😀 còn ông nào làm chuyên design thì không kể tới nhá, mấy cái như variants, effects, auto layout, different states,…
Kết hợp với team design, review design/luồng: Này thì như mục 5, 6 khi mà mình vẽ wireframe xong, cùng trên 1 project đó design sẽ mở page riêng và vẽ design trên đó, dữ liệu thiết kế được tổng hợp tại một nơi, rồi từ đó mình cũng review design trực tiếp bằng comment luôn, nghĩa là team BA/PO và UX/UI Design sài chung 1 project trên figma.
Dùng như một công cụ để mình thiết kế banner/standee/…: Mình hay sài như này để thiết kế banner/standee/ rồi mấy hình cần thiết, mình xem nó như 1 công cụ giống Adobe Illustration (AI), bao gồm cả việc thiết kế logo luôn nha khi mà mình có thể export file vector hay export png, pdf,…
Đôi lúc export ra được html để xem trước trên webview như một website thực sự: Này thì sau khi thiết kế ra xong, mình hay export ra html rồi mớ view trên các screen khác nhau, lý do là khi view trên canvas đôi lúc nó bị sai size và mình không nhận ra được sự khác thường, mình từng bị trường hợp này rồi khi thiết kế nhìn trên canvas nhìn rất ok, nhưng khi dev ra sản phẩm, layout nhìn rất là chán vì các element bị bự ra so với cách mình nhìn trên canvas,… màn hình bự cỡ 27, 32 inch thì không sao, chứ khi trên màn hình cỡ 14 inch là nhìn nó chán lắm. Nên tính năng này cũng là thứ cần thiết (dĩ nhiên là có thể làm kiểu prototype để view cũng đc, nhưng html giúp mình xem nó real hơn 1 tíu).
Còn mấy lý do khác thì giờ mình chưa nghĩ ra,… khi nào thấy có thêm thì mình bổ sung vào bài.
So sánh Figma với các công cụ khác
Thực ra tính không viết phần này, vì đa số các công cụ mình sài chưa hết tính năng đâu, chỉ sài 1 phần các tính năng, nên khi so sánh sẽ bị thiếu sót gì đó,.. nhưng mình cứ chia sẻ theo quan điểm và cách mình sử dụng để mọi người có thể thấy 1 cách nhìn nhận nào đó hé.
Chắc nói mấy cái hơn của Figma đi ha, tại giờ mình mê Figma quá nên …. à…
So với Adobe XD:
Dễ comment, review hơn, trên XD lúc comment nó hay bị sai vị trí sao đó
Dễ sharing hơn, trên XD nó bị 1 lỗi là nó tự động zoom hơi bị to so với size mình thiết kế, chưa kể zoom in, zoom out không được mượt lắm
Mình thấy XD hỗ trợ phần component không được xịn như trên Figma lắm, sài Figma sướng hơn nhiều, chưa kể trên Figma có nhiều thư viện bao đã.
Thật ra mình thích cách dùng XD để thiết kế banner/standee, logo nha, xưa là sài XD làm việc đó không á
Trước khi sài Figma, thì công cụ chính mình sài là XD, nhưng khi sài Figma nhiều rồi thì lại sài Figma nhiều hơn.
XD giờ không có bản free nữa, xưa có giờ thì không còn.
XD thì mình chưa thử nghiệm làm việc với member khác kiểu nhiều người edit 1 file, nên k review chỗ này.
So với Axure:
Axure xưa mình phải sài crack rất cực luôn, phải trả phí để sài (không biết giờ có bản free chưa), nhưng có bản cho students/teachers dùng free 1 năm.
Khúc làm prototype bên Axure hơi bị cực
Lúc vẽ wireframe mình cũng thấy cực nốt, cực hơn khi vẽ bên Figma rất nhiều, kiểu vẽ từng elements, rồi đổ dữ liệu vào, với lúc ra element nhìn như thời window hay kiểu UI của element nó cũ cũ sao đó.
Được cái nó hỗ trợ kiểu như Git để mà làm việc với team, nhưng mình lại thấy hơi phức tạp để sài.
Mình thấy công cụ này mà kiểu công ty bự bự sài sướng, crack để sài nên cũng giảm bớt chi phí sử dụng cũng ok.
Axure cũng có các thư viện khá là okela như Figma.
Sài ver desktop nên khi làm việc với members khác sẽ khó, phải export rồi gửi file xong import, quản lý version rất cực
Bản cloud thì buộc phải trả phí => cũng phần làm việc với team khá ok chỗ này, cũng ok chỗ quản lý version luôn.
Được cái Balsamiq mình thấy còn dễ sài hơn cả Figma, nhưng mà cũng bị giới hạn phần components và elements có sẵn, muốn sài xịn phải tự define ra khá là cực.
Balsamiq vẽ wireframe cũng nhanh, nhất là mấy cái liên quan đến table thì balsamiq là nhanh lắm (so với các công cụ khác)
Bước 5: Điền thông tin Get free Figma for Education
Nhớ là bạn đang đăng ký với Figma bạn là 1 sinh viên => bạn cần phải xác nhận bạn là sinh viên
Bằng cách điền các thông tin như sau:
Are you a student or an educator? chọn Student
What type of institution do you attend or work for? => Chọn K12 => Rồi 2 câu dưới chọn Agree, Agree
Why are applying for a free Figma Education plan: Bạn nên gõ tiếng Việt, ghi gì cũng được, đại loại là tui cần acc figma để làm bài tập, mình thì hay ghi bằng tiếng Anh “For doing assignment from teachers where I can design User Interface and Wireframe for application”
School name: School not listed
Full school name: nhập tên tiếng Anh của 1 trường đại học bất kỳ => Như mình học UIT thì mình điền đúng University of Information Technology – VNU HCM.
Nhâp địa chỉ Website của trường bạn đã khai báo ở trên: nhập đúng website chính của trường
Why is your primary field of study: Chọn bất kỳ theo ngành trường đó dạy, ví dụ mình chọn Information Technology hay kiểu kiểu vậy.
Expected graduation date: chọn tháng nào cũng được, năm 2024 trở đi, nên chọn từ năm hiện tại + 2 năm nữa là ok nhất.
Có 1 bước là upload lịch học, thì bạn cứ lên web chọn đại 1 lịch học nào đó điền, mình thì vào trực tiếp lịch kế hoạch năm file png của trường mình upload lên.Mình thấy là khi đăng ký tuỳ lúc nó ra form thông tin khác nhau, bạn điền sao cho hợp lý nhất là được nhé, lúc thì chỉ show có vài trường, lúc thì show 1 mớ thông tin. => Tuỳ cơ ứng biến thêm nhé.
Bước 6: Tạo team
Bạn chỉ cần điền tên Team rồi tạo thôi.
Sẽ có bước mời thành viên team => bạn có thể mời hoặc skip nhé, tuỳ mục đích.
Bước 7: Chọn gói dịch vụ và thanh toán (Free)
Lúc này bạn nhấn vào team => Sẽ có popup show ra và chọn Next cho team đó.
Sau đó chọn thanh toán (upgrade)
Vậy là giờ bạn đã có tài khoản Figma Edu được dùng như bản Professional trong 2 năm.
Kết bài
Như vậy là mình đã chia sẻ công cụ Figma, một công cụ tuyệt vời cho anh em Business Analyst, không chỉ là một công cụ để thiết kế mà còn có một công cụ để tư duy, trình bày và thực hiện ý tưởng của mình một cách chuyên nghiệp và hiệu quả, dù bạn làm trong team nhỏ hay lớn.
Và cũng đã chia sẻ luôn cách đăng ký tài khoản Figma Edu (free 2 năm).
Hi vọng giúp cho anh em nào chưa từng sử dụng tìm được công cụ mới hữu ích khi làm công việc Business Analyst nhé.
Mới gần đây thôi,… cỡ đâu 14-15 tháng trước, có một anh giới thiệu công cụ kiểu vẽ để present và phát khảo nhanh ý tưởng mà dân Defi (Decentralized Finance – ý nói những người hay nghiên cứu, chơi và build sản phầm tài chính phi tập trung) hay sử dụng.
excalidraw
Từ ngày mình biết tới nó mình sài hơi bị nhiều, vì kiểu nhìn nó như bản vẻ tay, vô cùng thân thiện.
Một số ưu điểm mà mình nghĩ nó over hợp với BA.
À mà đâu phải hợp mỗi BA, mình thấy hợp với nhiều người á chứ, cứ liên quan đến phát khảo idea, present đồ các kiểu là over hợp hết.
Dưới là một số ưu điểm mà mình thấy
Phác Thảo Ý Tưởng Nhanh Chóng: Excalidraw cho phép bạn nhanh chóng phác thảo ý tưởng, tạo wireframe và sketch với giao diện đơn giản, trực quan. Có sẵn một số mẫu để kéo ra sử dụng từ library, giúp phát khảo ý tưởng rất nhanh.
Present Dễ Dàng: Với Excalidraw, việc chia sẻ và trình bày ý tưởng cho team của bạn trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Bạn có thể vẽ, chỉnh sửa và cùng làm việc với đồng nghiệp chỉ qua một link mà không cần phải tạo tài khoản.
Lưu trữ local/lưu cloud linh hoạt: Khi tạo xong wireframe, có thể lưu lại file vào local sau đó có thể mở ra sử dụng sau đó, hoặc thay vì lưu local, mình có thể lưu trên cloud và sẽ có 1 link để mình truy cập và sử dụng sau này, khi mở link thì những gì mình đã vẽ sẽ còn lưu lại.
Có hỗ trợ export ra hình ảnh png, sgv, copy phần đã chọn để paste (dạng image) vào nơi khác.
Free, không cần tài khoản: Sử dụng hoàn toàn miễn phí, cứ mở link https://excalidraw.com/ lên là sử dụng thôi, và có thế bật lên chế độ cùng chỉnh sửa, nhiều người cùng tham gia edit và phát hoạ ý tưởng trên cùng 1 Canvas.
Thư viện wireframe: Hiện có nhiều thư viện wireframe có thể bạn thêm vào, và kéo thả từ khung thư viện, nào là icons, khung frame web, mobile, wireframe mẫu sẵn, …
Text to diagram (AI): Hiện tại có hỗ trợ text to diagram để lên diagram, flow chart, sequence, class nhanh chóng (bạn xem hình mình để mẫu nhé). => mình có thấy tính năng wireframe to code,… ae có thể sài ChatGPT thử nghiệm thử nhé.
Các công cụ (tools) cơ bản mà một ứng dụng vẽ wireframe cần có như: Thêm hình vuông, hình tròn, ellipse, hình thoi, mũi tên, đường thẳng, đường cong, vẽ pen, thêm text, thêm image, xoá, hỗ trợ group layers, add frame, đổi màu, …
Hỗ trợ tính năng present: Laser pointer, import video, web embed, …
Nhưng vẫn có 1 nhượt điểm đó là thực sự so sánh với những công cụ chuyên cho công việc của chính công cụ đó thì Excalidraw sẽ không bằng.
Ví dụ như vẽ diagram để trình bày trong tài liệu, thì sẽ không thể ngon bằng các công cụ Visio, Draw.io, LucidChart
Hay vẽ wireframe, mockup thì không thể ngon bằng sketch, xd, hay figma được.
Nhưng nếu chỉ xét khía cạnh present và thực hiện nhanh khi đang present, thì công cụ này tuyệt vời với những tính năng và ưu điểm mình nói ở trên.
Thực tế đối với mình khi xử dụng, mình vẽ phát hoạ nhanh bằng Excalidraw lúc đang call với mọi người khi trình bày ý tưởng, hoặc thảo luận về luồng, cách thức hoạt động, cấu trúc hệ thống.
Rồi khi document details lại thì sẽ screenshot màn hình của Excalidraw rồi copy bỏ vào Figma nếu liên quan đến wireframe/mockup => Rồi vẽ lại = figma cho đầy đủ, chỉnh chu. Còn nếu là diagram thì sẽ bỏ vào draw.io rồi vẽ lại để có sản phẩm cuối cùng.
Dưới đây là một số hình minh hoạ, bạn có thể xem qua nhé.
Vẽ sketch/wireframe với Excalidraw.com
Image 1 of 5
Kết bài
Mình hi vọng với bài chia sẻ này, bạn có thể thấy công cụ này hữu ích với công việc của bạn, và giúp bạn tối ưu công việc của mình bởi việc sử dụng nó :D.
Khi nghe tới Blockchain, nhiều bạn chưa thử tiếp xúc nhiều sẽ nghe nó cao siêu, và sợ rằng giờ mình không biết gì về nó, thì có thể làm việc trong ngành Blockchain với vị trí liên quan đến phân tích nghiệp vụ hay không? Và liệu rằng BA có cần kiến thức đầu tư crypto, hay thậm chí là tham gia đầu tư hay không???
Thế giới blockchain có ảo diệu, khó tiếp cận?
Thống nhất với các bạn đọc thế này, từ BA trong các bài viết của mình thường sẽ nói đến người làm công việc Phân tích nghiệp vụ, và những người này có thể có title là BA (Business Analyst), PO (Product Owner), PM (Product Manager), Research, Product Designer, UX/UI Designer, đôi lúc là Business Owner, Tester,… miễn là họ có làm công việc liên quan đến nghiên cứu về sản phẩm blockchain (IT) và tìm cách phân tích để xây dựng nên được product.
Câu trả lời ngắn gọn
Yeah, để trả lời câu hỏi trên, với kinh nghiệm đã tham gia chinh chiến rất nhiều dự án, từ dự án công ty, dự án làm với vài anh em, rồi đến những dự án cá nhân, rồi tham gia thi mấy cuộc thi về Blockchain và đạt nhiều lần giải nhất, nhì.
Làm các dự án blockchain mình thấy không khác gì các dự án thông thường, đôi lúc lại thấy dễ hơn khi làm các dự án blockchain.
Còn về phần đầu tư crypto thì không bắt buộc bạn phải biết đầu tư mới làm được các dự án blockchain, nhưng nếu bạn biết cách tìm hiểu và dùng 1 ít lộ phí để trải nghiệm thì giúp bạn tiếp cận được với dự án tốt hơn.
Tại sao như vậy?
Phần thứ nhất, về câu chuyện khó dễ trong việc làm dự án blockchain với dự án khác blockchain.
Mình nhận thấy làm việc tại các dự án blockchain thì khi mà bạn hiểu rõ về dự án, có kiến thức vững chắc về nghiệp vụ/hệ thống thì các dự án blockchain không khác gì các dự án thông thường, đôi lúc dễ hơn các dự án thông thường, như so sánh với hệ thống quản lý doanh nghiệp kiểu ERP, CRM hay Banking, Fintech, thì các dự án blockchain mình tham gia nó có đôi chút dễ hơn 1 tíu, vì những cái core như phần sổ cái là đã có những chain đi trước, mình có thể dùng opensource hoặc fork trực tiếp từ chain (thường là EVM) đang chạy tốt về sài và phát triển tiếp tính năng. Thậm chí là các sản phẩm vây quanh blockchain cũng có sẵn như Bridge, Dex (swap), Loan, Borrow,…
Ngoài ra vì các dự án blockchain họ hay kiểu opensource, document, thông tin được public, mình lại thấy dễ tìm hiểu và học hỏi từ những dự án có sẵn, từ đó có thể copy về hoặc biến tấu để xây dựng các dự án riêng. Còn trong trường hợp xưa mình làm về mobile banking, tìm tài liệu rất khó để học cũng như hiểu sâu về luồng, hoặc các dự án về bảo hiểm, core bank, những dự án như này phải đi làm công ty, có cơ hội tiếp xúc và có tài liệu để đọc chứ ít khi tài liệu hệ thống lại được phanh phui ra cho bất kỳ ai đọc cũng được.
Làm về blockchain không quá khó như bạn nghĩ.
Phần thứ hai, về việc biết đầu tư không bắt buộc phải biết nhưng vì sao nên biết?
Đầu tư crypto có nhiều loại, mấy loại mà nhiều người hay biết tới là mua coin trên sàn CEX như Binance, Mexc, BingX, Coinbase, … nhưng còn nhiều kiểu đầu tư khác như mua ở Dex, mua qua presale ở IDO, ICO, và nhiều kiểu khác nữa.
Vậy nếu người làm nghiệp vụ từng thử mua Sh*t coin trên một IDO nào đó, hoặc Swap token trên 1 Dex nào đó, thì họ được trải nghiệm từng bước một và nắm nhiều kiến thức buộc họ phải biết để đầu tư.
Từ tạo ví, biết về private key, lưu trữ seed phrases
Chuyển tiền từ CEX về Wallet với chain phù hợp => nắm được sự khác nhau giữa các chain, chuyển token cùng chain/khác chain
Hiểu về cách IDO hoạt động, FCFS là gì, Lottery trong IDO, launchpad,…
Hiểu về DEX, swap token, LP, Farming,..
Và nhiều kiến thức khác.
Mình đã từng thuê outsourcing cho công ty mình từng làm, mình nhận thấy một số bạn chưa bao giờ tham gia 1 dự án Launchpad, thì lại nghĩ ra không đủ trường hợp, build một dự án real mà thiếu đủ thứ, nhất là các tính năng vô cùng quan trọng xử lý các trường hợp đặc biệt lại không có, dẫn đến việc nguy hiểm khi làm business.
Như vậy nếu được trải nghiệm qua thực tế thì insight của người làm BA sẽ tốt hơn rất nhiều dẫn đến việc xây dựng dự án được đầy đủ hơn.
Dĩ nhiên còn nhiều yếu tố khác như phải thử ngẫm ra các trường hợp đặc biệt, đặt bản thân người phân tích vào trường hợp đó và tìm cách giải quyết.
Ví dụ như làm cái launchpad về token, khi có một dự án đăng ký, lên kế hoạch xong mọi thứ, truyền thông và cho chạy, nhưng tới gần ngày cho user vào đặt mua trước, thì dự án lại huỷ kế hoạch, hoặc thay đổi kế hoạch => Phải có những tính năng xử lý trường hợp này để mà refund tiền về cho người dùng tự động, hoặc cho người dùng claim tokens, hoặc nếu người dùng chưa vung tiền ra thì có thông báo, hoặc huỷ dự án đó và cho phép rút tiền về. Mình vẫn nhớ lần trước không có tính năng huỷ, và nếu dự án thay đổi là tiền bị mắc kẹt mãi trên blockchain => dự án mất tiền.
Nhưng cũng có rất nhiều dự án có môi trường testnet/devnet, và bạn tha hồ mà vào vọc, do đó không sợ phải mất tiền, và những dự án này hoàn toàn public, nên câu này cũng là câu ủng hộ cho việc làm dự án blockchain thì không cần phải biết về đầu tư, mình thấy đôi lúc biết đó chút ít thôi, chỉ để thử nghiệm để hiểu hệ thống hoạt động ra sao, và kèm theo đọc tài liệu nữa, thực tế biết nhiều toàn mất tiền vì “NGU” nếu không chuyên về đầu tư 😀 Nên biết nhiều nhiều về phần nghiệp vụ và biết ít ít về đầu tư nếu không chuyên là đủ nha :D.
Trong khi việc am hiểu sâu sắc về đầu tư crypto không phải là yêu cầu bắt buộc cho một Business Analyst trong mảng blockchain, nhưng việc này chắc chắn sẽ mang lại lợi thế lớn. Kiến thức và kinh nghiệm thực tế sẽ giúp BA đưa ra quyết định chính xác, phát triển dự án mạnh mẽ.
Ngoài ra hãy tự tin tham gia mảng blockchain, vì thực sự nó không khó như bạn nghĩ, nếu dự án bự thì chắc chắn sẽ luôn có những người có kinh nghiệm ở sẵn đó và hướng dẫn bạn, còn nếu dự án nhỏ thì bạn có cơ hội học hỏi, đôi lúc là dự án không quá khó như những dự án bạn từng làm ở các công ty truyền thống. Với lại tài liệu nghiệp vụ, kỹ thuật ở các dự án blockchain là gần như public, do đó mà tha hồ mà học nghiệp vụ.
