Loading...
Vị trí công việc Business Analyst Hoang Phan blog

Bài thứ 5 trong chuỗi các bài viết “Tự học IT Business Analyst

Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về các vị trí công việc của BA (Business Analyst) nhé.

Theo như cuốn BABOKv3 định nghĩa thì:

Vai trò BA

Vai trò của Business Analyst (BA) là căn chỉnh để các giải pháp được thiết kế và chuyên giao luôn phù hợp với nhu cầu của các bên liên quan. Và những công việc của BA bao gồm:

  • thấu hiểu các vấn đề và mục tiêu của doanh nghiệp,
  • phân tích các nhu cầu và giải pháp,
  • đề ra các chiến lược,
  • dẫn dắt sự thay đổi, và
  • tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác của các bên liên quan

Những Job Title trong sách nói

Và trong sách có ghi những common job titles như sau.

Công việc BA BABOKV3
Công việc BA – BABOKV3

Thì ta có:

  • Kiến trúc sư nghiệp vụ (Business Architect)
  • Chuyên viên phân tích hệ thống nghiệp vụ (Business System Analyst)
  • Chuyên viên phân tích dữ liệu (Data Analyst)
  • Chuyên viên phân tích doanh nghiệp (Enterprise Analyst)
  • Chuyên viên tư vấn quản lý (Management Consultant)
  • Chuyên viên phân tích quy trình nghiệp vụ (Process Analyst)
  • Quản lý sản phẩm (Product Manager)
  • Người lĩnh xướng và phát triển sản phẩm (Product Owner)
  • Kỹ sư thiết kế và quản lý yêu cầu (Requirement Engineer)
  • Chuyên viên phân tích hệ thống (Systems Analyst)

Ụa Ụa khoan, sao không thấy ông IT Business Analyst trong danh sách trên nhỉ???? :v 

Thì thật ra “IT Business Analyst” là một cái title hay được gọi ở Việt Nam, và tuỳ công ty sẽ những loại công việc khác nhau, nhưng nếu tính trên danh sách trên thì IT Business Analyst khá gần với tên Business System Analyst.

Nên khi tìm việc các bạn có thể nghiên cứu về Job Description của mỗi công ty tuyển dụng, họ sẽ yêu cầu công việc mà từ đó chuẩn bị cho phù hợp với yêu cầu tuyển dụng nhé.

Năm 2021 mình có làm cho công ty Blockchain, có CEO là người Mỹ, khi tuyển dụng có một bạn ở Shenzhen (Thâm Quyến, Trung Quốc), job title là Product Manager sinh năm 2K, nhưng task và công việc của bạn là một IT Business Analyst (junior), mà ông CEO ổng hỏi BA là gì, sao mày (ý nói là mình) không phải Title là PM mà là BA, Rồi nó kêu dựa theo kinh nghiệm của nó thì BA được xem như một Junior PM cũng được :v…

Hôm rồi mình có học 1 khoá trên Udemy thì trên đó họ cũng giải thích Business System Analyst

Business System Analyst Hoang Phan Blog
Business System Analyst Hoang Phan Blog

Những vị trí gần giống IT BA ở Việt Nam

Riêng với mình thì mình biết những title hay gặp ở Việt Nam mà hay có dính tới IT Business Analyst như sau:

  • BA Presale: Thường các bạn này hay kiểu đi cùng với Sale để pre-sale các sản phẩm của công ty (product)/hoặc sản phẩm build outsource, rồi tham gia vào trao đổi nghiệp vụ lúc deal, rồi sau đó viết docs các kiểu, trao đổi với Dev (và phần kỹ hơn thường giao cho IT BA để làm tiếp). Mình cũng từng làm qua vị trí này.
  • BA triển khai (ERP, …): Thường là cũng join vào Pre-sale, khai thác yêu cầu, tài liệu hoá các yêu cầu, xác nhận, và thường là dạng hiểu rõ về sản phẩm công ty => Sau đó tuỳ yêu cầu sẽ điều chỉnh, cài cắm cho phù hợp nhu cầu mỗi khách hàng.
  • IT BA: Đã chia sẻ ở bài trước
  • Consultant: … Mấy ông này là BA lâu năm, có kinh nghiệm và thường tư vấn, triển khai các phần mềm, process các kiểu cho các doanh nghiệp…. à ờ, này mình không chắc tại chỉ biết vậy thôi, k biết có level junior Consultant không nữa.
  • Product Owner: Ông này có vai trò vận hành, cải tiến sản phẩm và tối ưu hoá sản phẩm, tăng lợi nhuận hoặc 1 lợi ích gì cho sản phẩm/công ty, hay đi trong hệ Scrum/Agile. Nhưng cũng tuỳ công ty, đôi lúc không nhất thiết phải gắn vào Scrum/Agile… Thường product ông PO làm là những sản phẩm product của công ty, yêu cầu ông này phải tham các task vụ liên quan đến nghiên cứu thị trường, hiểu sản phẩm, và biết sắp xếp việc nào ưu tiên trước sau để đẩy ae đội ngũ team Dev chiến. (Mình cũng đang làm vị trí này) => Ở Việt Nam mấy product lớn hay có nhiều PO lắm, ví dụ Momo hay ZaloPay tuyển PO, mỗi PO nắm 1 nhóm sản phẩm/tính năng và tìm hiểu kỹ, tập trung phát triển về nhóm tính năng đó => mang lại hiệu quả cho sản phẩm/công ty.
  • Product Manager: Ông này thường làm ở mức high level hơn ông PO, về định hướng sản phẩm (thường là nguyên 1 sản phẩm, hoặc 1 nhóm nhánh tính năng trong sản phẩm), ưu tiên nhóm tasks lớn, quản lý về vòng đời, đôi lúc gồm các bước như phỏng vấn, làm việc với nhiều khách hàng khắp nơi. Mục tiêu của ông PM hay gắn với mục tiêu kinh doanh, còn so với ông PO thì mục tiêu thường là mục tiêu phát triển sản phẩm

Câu kết.

Thật ra thì những cái trên một phần cũng là title, và tuỳ mỗi công ty sẽ có những cái khác nhau, ví dụ PO ở công ty A, nhưng đôi lúc công việc lại như PM ở công ty B, hay làm IT BA công ty A thì lại giống ông BA triển khai của công ty B.

Nên khi tìm hiểu và tham gia tìm việc, làm việc, bạn nên đọc yêu cầu của mỗi công ty mà chiến nha.

Như mình làm chả biết title mình là gì luôn :)))) lúc thì BA, lúc thì PO, lúc thì Product Manager, lúc thì Project Manager, rồi tham gia mấy task vụ về UX research…

Nên cứ có kỹ năng nào phù hợp, bạn hỗ trợ dự án và giúp nó phát triển đi đúng định hướng là cứ quất nhé.

 

Đọc các bài khác trong chuỗi bài: Tự học IT Business Analyst

Tại sao bạn muốn làm IT Business Analyst

Qua 2 bài viết đầu và đã hiểu IT Business Analyst là gì?, Vai trò của IT Business Analyst thì bạn đã hiểu phần nào về những gì công việc BA sẽ làm. 

Cũng chính vì có rất nhiều bạn nhắn tin và hỏi mình dạy về IT BA, mình hỏi ngược lại “Tại sao muốn làm BA?” nhiều bạn trả lời rất ngập ngừng, mình cảm giác như các bạn biết tới vì nhiều bài trên mạng đăng giới thiệu về BA sơ qua, chưa hiểu rõ cốt lõi của công việc BA, hoặc nghe lương cao … nên chuyển qua làm.

Mình có search trên google về chủ đề này =)) mà thấy toàn quảng cáo cho IT BA, kiểu như “Tại sao bạn nên làm IT BA”, mình thì không thích làm vậy lắm, chủ yếu là muốn những bạn nghĩ tới việc làm IT BA thì nên tìm hiểu kỹ về nghề IT BA, tự thấu hiểu bản thân => Chọn hướng đi cho đúng.

Nên bài này chính là một bài mình viết ra những câu hỏi để các bạn tự hỏi lại bản thân xem thử là

Tại sao bạn muốn làm IT Business Analyst?

Các câu hỏi để bạn tự hỏi bản thân và từ đó tự trả lời cho câu hỏi “Tại sao bạn muốn làm IT Business Analyst?”

  • Bạn có thực sự hiểu về công việc của một IT BA hay chỉ bị thu hút bởi những lợi ích như lương cao hoặc cơ hội thăng tiến? => BA không phải dễ như bạn nghĩ
  • Bạn có nghĩ BA dễ làm hơn ngành khác không? Hoặc kiểu thấy nó dễ hơn vị trí khác trong ngành IT => muốn làm
  • Bạn có thấy làm IT BA ít áp lực và công việc nhẹ nhàng hơn so với các vị trí công việc khác đúng không? Như mình thì mình thấy đúng =)) Vì mình thích và cảm giác như mình đang đi đúng, nhưng mình nghĩ với những bạn khác thì không phải như vậy, mình từng đưa bài toán hơi khó 1 tíu thôi, thấy những bạn BA đó làm mà bảo muốn nản luôn…. Nên ở góc nhìn của bạn cũng chưa chắc là đúng => Tìm hiểu kỹ, nghe những người từng làm kể đã.
  • Bạn có thích làm về công nghệ không? => Làm IT BA buộc phải làm liên quan đến công nghệ.
  • Bạn thực sự đã hiểu về tất cả những công việc IT BA sẽ làm chưa? => Chưa hiểu thì phải tìm hiểu thật là kỹ để biết và làm
  • Bạn có thích giao tiếp và làm việc với nhiều người từ các bộ phận khác nhau không? => Phải thường xuyên trao đổi, họp hành, khi lên vị trí cao hơn, việc họp còn nhiều hơn thời gian ngồi phân tích và viết tài liệu nữa, chưa kể thường được/bị người này người kia hỏi nghiệp vụ
  • Bạn có khả năng tự tìm hiểu một thông tin mới không? => BA là người đi tìm hiểu, nghiên cứu, có kiến thức rộng để đưa ra những giải pháp phù hợp => Phải luôn trong tâm thế tìm hiểu và học hỏi, đặc biệt là tự tìm hiểu.
  • Bạn có khả năng tự học không? Tìm hiểu để học kỹ năng mới=> Có những dự án rất rất mới, không có ai chỉ cho bạn, mà bạn lại là người đi đầu trong dự án => bạn phải có khả năng tự học, tự tìm hiểu, tự suy luận để có những kiến thức mới phù hợp với dự án. Chưa kể công nghệ thay đổi liên tục, buộc người làm trong lĩnh vực IT phải luôn cập nhật cái mới để tìm ra cái phù hợp nhất trong từng giai đoạn.
  • Bạn có khả năng truyền đạt ý tưởng và thông tin phức tạp một cách rõ ràng, dễ hiểu không? => Thật ra câu hỏi này thì mang tính tương đôi, bạn có thể trao dồi thêm trong quá trình học và làm BA, nếu đã có rồi thì tốt, chưa có thì nên học, làm nghề, ngành nào cũng cần cái này.
  • Bạn đã có kiến thức nền tảng về IT chưa? => Nên trao dồi và nắm các kiến thức cơ bản trước khi vào làm, đừng mộng tưởng việc học xong 1 khoá học là có thể đi làm, cũng sẽ có công ty chấp nhận ấy, nhưng… làm việc thiếu kiến thức IT thì sờ chét lắm nhoa, và cũng khó lên ví trị cao được => Bạn đang làm/định hướng làm IT BA mà.
  • Bạn có sẵn sàng đối mặt với thách thức mới /dự án khó không? => Thường thì cũng có rất nhiều dự án dễ, nhưng cũng không thiếu những dự án trung bình và khó, như mình chỉ nghe 1 đề bài đơn giản là “Xây dựng hệ thống tối ưu lợi nhuận” và từ mỗi câu đó, và một số dự án tương tự => Mình phải tự xâu chuỗi, tự chiến, kiểu đôi lúc vô thế bí không biết làm gì tiếp, mà cũng không có ai để hỏi, sờ chét cực kì => Phải có những kỹ năng bóc tách, tìm ra vấn đề gốc rể và cách xử lý từng phần nhỏ, cũng như chịu được áp lực cao thì mới ra được một phân tích hệ thống đầy đủ và hợp lý với yêu cầu được.
  • Bạn kỳ vọng gì về sự nghiệp IT BA? (Thăng tiến, mức lương, sự ổn định, cơ hội học hỏi,…)
  • Bạn có sự kiên nhẫn không? => Đôi lúc đợi KH rep, hoặc kiểu yêu cầu 1 cái gì đó từ các bên mà không được hỗ trợ, hoặc bị gây khó dễ nữa => Bạn chịu được không?
  • Bạn có thích viết không? Thực tế thì việc viết docs cũng chiếm kha khá thời gian cho những bạn mới vào làm BA => nên cảm giác khúc đầu mới đi làm chả phân tích gì mấy, thời gian chính toàn viết docs
  • Bạn có linh hoạt, và chịu được sự môi trường thường xuyên thay đổi không? => Làm BA thì phải linh hoạt, đôi lúc đổi xoành xoạch ấy
  • Có vài câu chuyện liên quan đến BA bị Dev, QC, KH chèn ép, kiểu ở giữa bị mọi người gây sức ép ấy => Bạn chịu được không?
  • Bạn làm IT BA có phải là kế hoạch dài hạn không? Hay chỉ là 1 bước đệm để lên 1 vị trí khác?
  • Có kế hoạch phát triển sự nghiệp chưa?
  • Liệu do IT BA đang “hot” nên nhảy qua, hay thật sự thích làm IT BA?
  • Bạn chuyển việc => Vậy bạn có sẵn sàng bỏ kha khá kinh nghiệm cũ để qua làm IT BA để bắt đầu một sự nghiệp mới không?
  • Bạn có khả năng/thói quen tự hỏi bản thân không? => Kinh nghiệm của mình là thường khi phân tích, tự hỏi bản thân là 1 kỹ năng vô cùng quan trọng trong việc tìm ra được giải pháp đó….
  • Bạn có thích việc gì cũng tới tay mình không? => Tuỳ công ty, nhưng mình thấy kha khá bạn làm BA, trong đó có cả mình. Kiểu như việc gì cũng tới tay, bạn có khả năng chịu được áp lực, làm nhiều đầu việc cùng 1 lúc như vậy không? HOặc kiểu multitasking, bị nhiều người làm phiền ấy…. Như mình là vừa làm (công việc của) Project Manager, Product Manager, 50% việc của UI Design, UX design, BA, PO, QC Lead, hỗ trợ khách hàng (CS), thậm chí đôi lúc là Graphic design, … có khi sắp tới là code luôn =)).
  • Bạn có nói chuyện với mấy người làm IT BA chưa? Có hỏi họ về kinh nghiệm đi làm, nghe những câu chuyện trong ngành chưa? => Tham gia thử group trên tele của mình để đọc thử nhé: https://t.me/businessanalystvietnam
  • Xung đột giữa các bên (giữa các khách hàng, stakeholders với nhau, giữa dev, QC,…) liệu bạn có thích xen vào và xử lý không? => Thực tế không phải là thích hay không? Mà là tuỳ tình huống bạn nên tham gia vào để giải quyết, đôi lúc đó là 1 phần công việc của bạn
  • Bạn có nhút nhát khi đưa ra ý kiến cá nhân không? => Làm BA không phải là nghe răm rắp theo người khác, mà bạn phải tự nhận định đúng sai, đôi lúc bạn phải định hướng, bản thân đưa ra quyết định, solution và giải thích, thuyết phục người khác => Do đó nếu bạn thấy nhát khi phải đối chấp, thảo luận, tranh luận với người khác,… thì bạn nên học cách để có thể làm được nhé. Như hiện tại với mình, C-level của công ty mình hay của đối tác, việc mình thảo luận thẳng thắn, chỉ ra cái sai, đưa ra giải pháp là chuyện bình thường, mà mình cũng đã làm điều này từ những năm đầu tiên đi làm rồi, nhưng lúc đó chưa đủ trình để được nói chuyện trực tiếp với C-level thôi.

Cũng nhiều câu hỏi rồi đó, bạn hãy đọc và tự trả lời cho bản thân => từ đó rút ra được câu trả lời phù hợp, xem thử mình thực sự thích IT BA và muốn làm không nhé…

 

Bạn quay lại danh sách bài viết để xem bài tiếp theo nhé: https://hoangphan.blog/tu-hoc-business-analyst/

Team mình đã dành giải nhất 10K$ trong cuộc thi SOLANA CODING CAMP VIỆT NAM và

6 bước mình thực hiện trong quá trình Business Analysis với vai trò lại một BA như thế nào?

1. Tiếp cận dự án & trao đổi business & idea (Elicit)

  • Anh em ngồi lại thảo luận ý tưởng và chọn 1 ý tưởng thấy phù hợp để tham gia Coding camp. Các ý tưởng là tự bộ những tính năng team mình dự kiến build cho công ty để xây dựng sản phẩm hoàn hảo.
  • Thảo luận về ý nghĩa thực sự của tính năng, giúp cho user làm gì? Tương lai phát triển tính năng ra sao (Ở đây là thảo luận để thực hiểu về Business, cách business vận hành, problem và solutions)

2. Phân tích & nghiên cứu giải pháp

  • Mình dùng các kỹ thuật khơi gợi (trong chính mình) để phân tích các tính năng, vẽ ra user flow, các trường hợp có thể xảy ra.
  • Vẽ sketch, mình dùng phần mềm excalidraw để vẽ ra những trường hợp xảy ra, lên phát hoạ ý tưởng, hình dung tính năng nó như thế nào, sẽ có những nút nào, những màn hình như thế nào,… chọn lọc và đưa ra những phân tích sơ khởi để đi đến bước tiếp theo…
Đọc thêm  Công cụ vẽ wireframe và diagram tuyệt vời mình tìm được cho Business Analyst.
Sketch
Sketch
  • Vẽ wireframe, mình cũng tiếp tục dùng excalidraw để vẽ wireframe, nhưng vẽ lộn xộn từ luồng màn hình, các thành phần trên  màn hình, vị trí tính năng, một số diagram, vẽ tất cả những gì mà sản phẩm có thể xây dựng được.
  • Ở bước này vì khơi gợi và chưa chốt cụ thể tính năng nào sẽ build, scope ra sao nên mình ghi ra tất cả những gì mình phân tích và các trường hợp/ tính năng có thể build
Wireframe
Wireframe

3. Trình bày giải pháp

  • Call với anh em trong đội ngũ phát triển dự án để trao đổi về giải pháp, thảo luận và chọn ra những tính năng cần xây dựng trong thời gian ngắn là 5 tuần.
  • Chốt scope và chốt giải pháp từ nghiệp vụ đến technical.
  • Phân chia công việc
Đọc thêm  Khoá học nghiệp vụ Blockchain cho Business Analyst

4. UI & Business rule

  • Scope wireframe về Figma & vẽ rõ luồng hơn để nhiều người nhìn vô dễ hiểu, sẽ khác với wireframe ở mục 2, phần wireframe này sẽ gọn gàng, ngăn nắp, vẽ các mũi tên điều hướng chỉ sự tương tác giữa các màn hình rõ ràng hơn để anh em phát triển dự án theo dõi dễ hơn.
Arranged Wireframe
Arranged Wireframe
  • UI vẽ cuốn chiếu, vẽ màn hình nào thì sẽ review và chỉnh sửa đến đó, cùng thời điểm đó Dev FE cũng sẽ theo dõi và làm dần.
  • Mình viết Business Rule & review UI/flow/cases xảy ra(không viết tài liệu cụ thể)
Business Rule
Business Rule
  • Tester viết checklist (vì thời gian quá ngắn)

5. Dev & Test

  • BE/Smart Contract Dev viết code theo Wireframe & Business Rule mình đã định nghĩa ở mục Wireframe đã chốt scope (ở mục 4)
  • FE dev theo UI, và code cuốn chiếu cùng lúc với thời điểm vẽ và review UI.
  • Review checklist & test UI cùng với tester để tìm ra lỗi UI, từ đó kịp thời sửa chữa lỗi ngay thời điểm làm UI.
  • Lắp ráp FE & BE, SC để thấy sự tương tác giữa các tính năng, giữa BE và FE, cả về Smart Contract.
  • Test functional để tìm ra lỗi hoạt động của tính năng, cũng như tích hợp tính năng.
  • Luôn cập nhật Business rule & Review UI cùng với anh em để có thông tin mới, chính xác nhất.

6. UAT

  • Test sau khi sản phẩm hoàn thiện xem có đáp ứng yêu cầu không, nếu chưa đáp ứng thì feedback và chỉnh sửa bổ sung cho phù hợp, còn nếu đã hoạt động ok rồi thì anh em mang đi nộp bài và nhận giải thôi.

 

Kết bài.

Từ 6 bước của mình, bạn có thể áp dụng cho các dự án mà các bạn đang thực hiện, đây cũng là quy trình mà mình thực hiện khi tham gia các dự án thông thường khác, chỉ khác là mình thực hiện chi tiết, cẩn thận và viết tài liệu đầy đủ hơn.
Hi vọng bài viết sẽ giúp ích cho quá trình làm Business Analysis của các bạn.

 

Bạn có thể tìm đọc bài viết về giải ở đây:

https://nhipcaudautu.vn/cong-nghe/solana-vietnam-coding-camp-mua-2-cong-bo-doi-doat-giai-3349752/

https://vnreview.vn/thread/cuoc-thi-lap-trinh-solana-vietnam-coding-camp-mua-2-da-tim-ra-nhung-team-danh-chien-thang-trao-thuong-gan-2-4-ty-dong.492581209480721

 

Thực tập sinh IT BA cần những kỹ năng gì?

Hi lại là Hoàng đây!

Chắc có lẽ nhiều bạn đang còn ngồi trên ghế nhà trường, hoặc đang đi làm có ý định thực tập vị trí IT Business Analyst quan tâm rằng

“Cần những kỹ năng gì để có thể được nhận làm vị trí thực tập sinh IT Business Analyst.”

Dưới đây là góc nhìn của mình, một người từng tuyển dụng nhiều vị trí BA chia sẻ về các kỹ năng mình cần tìm ở một bạn ứng viên thực tập sinh IT Business Analyst.


Ba kỹ năng chính mình tìm ở Thực tập sinh.

  • Kỹ năng về logic và hiểu về hệ thống
  • Kỹ năng về giao tiếp
  • Kỹ năng về documentation.

Vậy chi tiết từng kỹ năng mình yêu cầu như thế nào?

Kỹ năng đầu tiên: Logic và hiểu về hệ thống

Theo quan điểm của mình thì người IT BA phải là người có thể suy luận logic và đưa ra những giải pháp hợp lý cho dự án phần mềm, mà để làm được điều này thì bản thân người làm cũng phải hiểu về tư duy hệ thống, đối với level thực tập, fresher thì tư duy hệ thống cơ bản là bắt buộc, ví dụ như tư duy Ba tầng của phần mềm gồm có tầng giao diện (UI), tầng xử lý nghiệp vụ – logic và tầng kết nối lưu trữ dữ liệu. Cách hệ thống hoạt động cho luồng đăng nhập, thì user phải nhập thông tin đăng nhập tại giao diện (UI) và gửi yêu cầu đến xử lý ở tầng nghiệp vụ – logic, và từ tầng này sẽ truy xuất và so sánh kiểm tra với dữ liệu trong hệ thống để biết được thông tin đăng nhập có khớp không?

Ba tầng xử lý trong IT BA
Ba tầng trong ứng dụng phần mềm.

Hay là cách phần mềm hoạt động như thế nào, có thể tư duy ra được các trường hợp có thể xảy ra, giống như chuyện suy luận “nếu hôm nay mình quên học bài” thì sẽ có những trường hợp nào xảy ra như “không thuộc bài”, “bị cô giáo phạt”, “bị lên sổ đầu bài”, “mẹ biết bố mẹ buồn”,… thì khi áp dụng vô phần mềm, ví dụ đăng nhập thì phải tư duy được người dùng có thể dùng phương thức nào để đăng nhập như “email/pass”, “số điện thoại/pass”, …. và trong email/pass lại có những trường hợp nào có thể xảy ra  như “email không hợp lệ”, “email không tồn tại”, “mật khẩu bị sai”, … hoặc đăng nhập xong thì phải có tư duy suy luận là hiển thị màn hình gì? màn hình hiển thị cần những thông tin gì? những thông tin đó ở đâu, các trường hợp có thể xảy ra khi đăng nhập thành công.

Do đó khi phỏng vấn thực tập sinh hay fresher, thường câu hỏi của mình sẽ hỏi đến các câu hỏi thực tiễn để xem các bạn có tư duy logic suy luận như thế nào? và hiểu cách hệ thống chạy ra sao? mình sẽ chưa quan tâm đến trong cuộc phỏng vấn thì ứng viên có trả lời hoàn hảo hay không, mà sẽ quan tâm đến cách ứng viên đi tìm ra câu trả lời sao cho phù hợp và đưa ra “giải pháp” phù hợp theo tư duy logic của ứng viên.

Đọc thêm  Khoá học nghiệp vụ Blockchain cho Business Analyst

Kỹ năng thứ hai: Giao tiếp

Tiếng Anh là một lợi thế cực lớn cho các bạn làm IT BA, với nỗi đau trước đó của mình, khi bắt đầu làm BA thì tiếng Anh của mình ở đâu đó 500-600 TOEIC, mà còn giao tiếp (nghe/nói) cực yếu nữa, khi làm dự án Âu Mỹ hay Sin thì mình bị ngợp, cũng như mình tìm thông tin chưa quá tốt và tốn nhiều thời gian khi phải gần như là sài Translate rất nhiều, gặp khách hàng trực tiếp thì lúc nào cũng cần có một bạn làm công việc như PM đi cùng để giúp mình, rất là bất tiện.

Nên thường mình cũng sẽ khá quan tâm đến kỹ năng tiếng Anh của ứng viên, dĩ nhiên ở mức giao tiếp cơ bản đủ sài. Hoặc giống như lúc mình xuất phát với vị trí BA, thì đọc hiểu cơ bản là mình chấp nhận nhưng luôn dặn ứng viên là cần phát triển thêm về Giao tiếp.

Tiếng Anh thì tuỳ thuộc công ty và dự án, nếu dự án ít dùng hay không dùng thì tiếng Anh không quá bắt buộc, nhưng có tiếng Anh là một lợi thế cho BA. Ngoài liên quan đến làm việc giữa anh em dự án, khách hàng, thì còn ảnh hưởng đến việc tìm kiếm thông tin hay học hỏi thêm kỹ năng BA từ nơi khác, đặc biệt là các nguồn tài liệu tiếng Anh.

Giao tiếp và trao đổi tốt là một điều rất cần của một BA, khi mà BA là nơi cầu nối giữa Khách hàng và Đội ngũ phát triển dự án, thì việc giao tiếp là bắt buộc. Giao tiếp ở đây là khái niệm khá chung chung, nó bao gồm cả việc nói chuyện với khách hàng, khơi gợi khách hàng để họ chia sẻ ra những cái NEED (dịch tạm là yêu cầu/cần) của họ, trao đổi trong lúc làm việc, kết nối anh em đội ngũ, hay trình bày ý tưởng, chia sẻ quan điểm cá nhân, thuyết phục mọi người.

Communication Kỹ năng giao tiếp
Kỹ năng giao tiếp

Do đó với phần giao tiếp này mình thường hay hỏi về tính cách, rồi công việc, các hoạt động từng tham gia ở sinh viên hay cách ứng viên trả lời phỏng vấn.

 

Kỹ năng thứ ba: Documentation

Kỹ năng này là kỹ năng cuối cùng mà mình thường tìm ở ứng viên, nhưng độ quan trọng nó sẽ không cao bằng 2 yêu cầu phía trên, vì bản chất người làm công việc BA là người có tư duy và đưa ra giải pháp, cách trao đổi nói chuyện với mọi người để giải quyết vấn đề trong phát triển phần mềm, phải có tư duy thì mới có giải pháp được, còn việc viết lại tài liệu là một kỹ năng theo sau bổ trợ cho tư duy và giải pháp để giúp làm rõ giải pháp cũng như truyền tải giải pháp ra một cách dễ dàng hơn.

Nhưng ứng viên cũng cần PHẢI biết để thể hiện rằng ứng viên biết về BA sẽ làm những loại việc gì? có tìm hiểu và tìm cách học các kỹ năng về documentation, wireframing.

Kỹ năng sketch
Kỹ năng sketch

Đa phần bây giờ khi tìm trên google sẽ ra ngay là documentation thì cần học cách viết BRD, URD, SRS, User Story, … rồi vẽ sketch, wireframe,… học về UML, BPMN.

Đọc thêm  Balsamiq Wireframe miễn phí - công cụ cho Business Analyst

 

Đọc thêm  Thực tập IT Business Analyst cần những kỹ năng gì?
Review wireframe/mockup dễ hơn với tool Axure Cloud.”]

 

Nên thường ở đoạn kỹ năng này mình sẽ hỏi các câu hỏi liên quan đến việc các bạn ấy biết là BA cần làm gì ở phần viết tài liệu, tài liệu nào sẽ được dùng trong trường hợp nào, đã học được công cụ gì rồi, diagram A thì khi nào sài, diagram B khi nào sài, …

 

Kết bài

Với kinh nghiệm từng tìm vị trí thực tập, rồi đến giai đoạn mình tìm ứng viên là thực tập sinh, fresher rồi các bạn làm công việc BA ở các level cao hơn, phỏng vấn vài chục bạn BA để tuyển dụng. Khi tuyển dụng thực tập sinh ba kỹ năng quan trọng mà mình cần tìm ở thực tập sinh IT Business Analyst là Tư duy logic, hiểu về hệ thống, kỹ năng về giao tiếp và trình bày trên tài liệu, biết các công cụ cơ bản để trình bày.

Hi vọng bài viết trên sẽ giúp các bạn trả lời phần nào thắc mắc “Thực tập sinh IT Business Analyst cần những kỹ năng gì?”, giúp các bạn sớm chuẩn bị đầy đủ những kỹ năng phù hợp để ứng tuyển vị trí BA.

Blockchain Business Analyst

Dưới đây là một số thuật ngữ mà mình hay sài cũng như nói chuyện với các bên khi xây dựng một token launchpad.

Launchpad

Thường được đi kèm với hình ảnh tên lửa được phóng lên bầu trời, với ý nghĩa là một nơi bệ phóng Token giúp cho các dự án dễ tiếp cận với nhà đầu tư, hay còn gọi là gọi vốn đầu tư dựa theo lượng users của công cụ launchpad đó hoặc ngược lại.

Vì là bệ phóng nên Launchpad có nhiều loại như ICO – Initial Coin Offering (Lần đầu phát hành token/coin), IDO – Initial Dex Offering – (Lần đầu phát hành token trên sàn DEX), IEO – Initial Exchange Offering (Lần đầu chào bán token trên sàn giao dịch crypto), IGO – Initial Gaming Offering (Lần đầu chào bán/phát hành NFTs/Mystery Boxes/Token liên quan đến GameFi), INO – Initial NFT Offering (Lần đầu phát hành NFT)

Token & Coin

Bạn tham khảo thêm nhiều bài viết để hiểu rõ hơn nhé. Để tránh mình mô tả ngắn gây hiểu sai lệch về 2 khái niệm này. Các từ khoá liên quan: Tiền điện tử, Crypto, Tiền mã hoá, …

White paper

Là một tài liệu để trình bày ý tưởng, kế hoạch phát triển dự án, kiến trúc hệ thống, phân chia token, dự báo tăng trưởng, … Nhằm mục đích chia sẻ minh bạch thông tin về dự án đến nhà đầu tư.

DYOR

Do your own research – bạn tự nghiên cứu về dự án để biết rằng dự án đó tốt không? Những người đi shill dự án chỉ là chia sẻ thông tin – họ không chịu trách nhiệm gì về việc đầu tư của bạn

ROI

Return On Investment – tỷ suất hoàn vốn, là chỉ số đo lường những khoản thu được so với chi phí bỏ ra (thường ở đây là tiền và thời gian).

Ví dụ bạn đầu tư 100$ và sau 1 năm bạn bán ra 500$ ⇒ ROI = ((500$-100$)/100$)*100% = 400%

KYC

Know your customer = quy trình xác minh danh tính của người dùng hoặc chủ dự án. Nhằm biết được người chủ dự án hoặc người tham gia là người thật.

Staking

Staking được hiểu là việc mang một lượng coins/tokens nhất định khoá lại để nhận được một lượng phần thưởng nhất định.

Ngoài ra bạn có thể tìm hiểu thêm Proof of Stake để rõ thêm nhé.

Smart Contract

Là bộ giao thức tự động thực hiện những điều khoản/thoả thuận giữa các bên dựa trên công nghệ blockchain.

Thường là smart contract sẽ được viết code và xử lý các logic mà được ví như những điều khoản trong hợp đồng.

Nhưng vì hợp đồng thường cũng có lỗ hỗng → có thể điều chỉnh hợp đồng cho phù hợp, nên smart contract cũng có upgradable.

Blockchain

Blockchain thì đóng vai trò như một bộ database phi tập trung, lưu trữ thông tin theo từng khối (block) và được liên kết với nhau bằng mã hoá, cứ theo thời gian thì các block này càng dài tạo thành một chuỗi (chain)

Vì là phi tập trung nên dữ liệu được nằm phân tán ở nhiều máy tính khác nhau, và các thông tin được liên kết với nhau và không thể phá vỡ nên thông tin cũng không thể bị thay đổi dưới bất cứ hình thức nào.

Đọc thêm  Khoá học nghiệp vụ Blockchain cho Business Analyst

Chain

Từ này mình hay sài để chỉ các công nghệ blockchain/nền tảng khác nhau.

Ví dụ như Binance Chain, Etherium Chain, Solana Chain ⇒ Multi chain là đa chuỗi/đa nền tảng khác nhau.

Off-chain

Là các giao dịch xử lý và lưu trữ nằm ngoài blockchain

On-chain

Là các giao dịch xử lý và lưu trữ nằm trên blockchain

Audit

Là hành động kiểm tra code trên smart contract xem đã code tốt/có đảm bảo được bảo mật hay chưa? Nếu có lỗ hỗng bảo mật thì báo lại đội ngũ phát triển dự án điều chỉnh để tránh rủi ro về lỗi và hackers.

Một cái hay nữa là thường Audit giúp cho dự án uy tín hơn nhiều, và thu hút thêm nhà đầu tư.

Thường các dự án blockchain liên quan khá nhiều tới tài sản (coin/token) nên cần được audit cẩn thận bởi những đội ngũ có trình độ cao.

Nhưng không phải dự án nào audit rồi cũng an toàn 100% nha 😀

Pool

Mình định nghĩa từ này trong các launchpad mình tham gia, cũng như build.

Pool ở đây nghĩa là một nơi/một cái hồ/một contract address được sinh ra để chưa tokens/coins/NFTs/… từ đó dựa vào cơ chế xây dựng trên smart contract mà phân phối tokens sao cho phù hợp theo logic đã được định nghĩa.

Đôi lúc lại hiểu nó như một dự án launchpad.

Social task

Là các nhiệm vụ nhà đầu tư phải làm như chia sẻ lên facebook, theo dõi một bài viết, nhấn like, bình luận một bài viết, truy cập trang web,…

Mục đích tuỳ thuộc vào cơ chế hoạt động của dự án, có thể là để có quyền được tham gia launchpad của pool, hoặc có cơ hội, hoặc được quyền nhận miễn phí tokens,…

Whitelist

Kiểu như một danh sách các wallet hoặc một định danh nào đó đã được chọn lọc để có quyền tham gia một chương trình đặc biệt nào đó. Cụ thể ở đây là được quyền tham gia pool.

Tokenomics

= Token + economics: Thường là mô tả về cách token hoạt động trong nền kinh tế như: Tổng số lượng tung ra là bao nhiêu? vốn hoá như thế nào? phân bổ tokens ra sao? Các tiện ích gồm những gì?

FCFS

First Come First Served – ai đến trước thì được tham gia trước, thường là dành cho các pool được tham gia rộng rãi tới mọi người, và ai nhanh tay thì được tham gia trước.

Allocation

Sự phân bổ tokens, nhưng còn được hiểu là phần tokens được dành riêng cho một nhà đầu tư, một tổ chức đầu tư.

Ví dụ như cái bánh 10 phần chia cho 5 người, mỗi người 2 phần.

Thì 2 phần này là allocation của 1 người nào đó được chia.

Raffle

Là kiểu xổ số – quay ngẫu nhiên để chọn những người chiến thắng.

Vesting

Một nhà đầu tư nào đó tham gia để mua tokens, nhưng mà không phải được lấy toàn bộ token và ưng bán đi lúc nào thì bán. Mà phải được dự án giữ lại hoặc khoá lượng tokens đó lại, và chỉ được mở ra theo lộ trình nhất định. Quá trình này gọi là vesting → Nhằm tránh nhà đầu tư xả hàng hàng loạt hoặc thao túng thị trường → giúp cho dự án an toàn hơn, có thời gian để phát triển dự án.

DEX

Decentralized Exchange – là loại sàn giao dịch crypto phi tập trung. Thường mấy IDO Launchpad pool xong sẽ list trên DEX.

Lưu ý

Sẽ có những khái niệm trong blockchain mà bài viết này không thể mô tả hết được, bạn vui lòng tìm kiếm thêm trên google nhé.

Giới thiệu

Hello các bạn, lại là mình Hoàng Phan đây.

Mấy nay mình hay đi cà phê gặp bạn bè này kia, xong nghe bạn bè đồn lương Business Analyst cao quá trời, mà còn nghe các bạn kể về những bạn trái ngành nghe lương cao bèn tìm cách chuyển qua làm BA, rồi đâu nghe mấy bạn đó mới qua làm fresher mà lương 1000$ rồi, nên mình cũng tá hỏa, chết xưa mình đi làm hố hả ta :v sao công ty trả mình fresher lương đủ sống thôi vậy.

Thế là Hoàng lên mạng đọc thử mấy bài về lương BA, đặc biệt là lương BA ở Việt Nam mình – nhưng mình thấy chưa đã, làm gì làm cũng tự tay khảo sát thì mình mới thấy đã. Nên mình quyết định tự đi collect data tay từ các bài tuyển dụng mà có để sẵn mức lương, và từ đó tính ra mức lương hiện tại BA ở VN mình như nào.

Cũng như là một thước đo mà để anh em biết được hiện tại lương Business Analyst trên thị trường như nào, mình có được trả cao hay thấp quá không? Mà từ đó đưa ra những quyết định phù hợp (dĩ nhiên còn xem ở công ty mình có những benefit khác không nữa nhé, ví dụ như ở công ty học được nhiêu thứ, thì có thể vẫn từ từ xem xét đến lương) – Vì mình biết rằng nhiều anh em cũng hay nhảy việc để được mức lương phù hợp với năng lực của mình lắm.

Lưu ý rằng số liệu này dựa trên tin tuyển dụng, sau khi bài này Hoàng cũng sẽ khảo sát thêm tối thiểu 100 anh/chị/bạn làm mảng BA về mức lương hiện tại để từ đó đưa ra số liệu nó chính xác hơn một tíu, và mình sẽ viết một bài khác để anh chị em đọc nhé. Form khảo sát nằm ở cuối bài nhé.

Collect Data – 112 tin tuyển dụng

Đây là bảng data mình collect của 112 tin tuyển dụng BA còn hiệu lực tại ngày 10/03/2022 từ các trang như: ITviec, TopCV, Careerbuilder.vn, Timviec365, Topdev, Vietnamworks. Ở đây mình có phân ra công ty nào, là cty product hay outsourcing, việc làm ở đâu, số năm kinh nghiệm yêu cầu, level yêu cầu, mức lương tối thiểu, mức lương tối đa, các kỹ năng cần có hoặc sẽ áp dụng để làm việc và các benefit thêm ngoài lương.

Bảng dữ liệu mình collect được.

Mình cũng có viết một bài về các kỹ năng khi làm BA theo tin tuyển dụng, bạn đọc xem khi làm một Business Analyst thì cần những kỹ năng gì nhé.

[…Link sẽ cập nhật sau..]

Kết quả lọc dữ liệu lương BA

Dưới đây là kết quả mình lọc được.

Tất cả kinh nghiệm/khu vực:

  • Mức lương thấp nhất: 7,000,000 VND
  • Mức lương cao nhất: 92,000,000 VND (level Senior)
  • Mức lương min trung bình: 20,641,237 VND
  • Mức lương max trung bình: 36,401,786 VND
  • Mức lương trung bình: 28,521,511 VND (khoảng 1240$)

Có 88/112 tin tuyển dụng cho vị trí BA làm ở công ty Product

Có 34/112 tin tuyển dụng cho vị trí BA làm ở công ty Outsourcing

Có 5/112 tin tuyển dụng vừa để bạn làm vị trí BA cho product/outsourcing

Đa số công việc được tuyển sẽ làm tại Hà Nội (46) và TP. Hồ Chí Minh (70), số lượng công việc remote rất ít – chỉ 2/112 tin tuyển, một số nơi khác HN và HCM vẫn tuyển BA như Cần Thơ, Đà Nẵng.

Đọc thêm  Khoá học nghiệp vụ Blockchain cho Business Analyst

Lương theo khu vực

Khu vực Mức lương thấp nhất Mức lương cao nhất Mức lương min trung bình Mức lương max trung bình Mức lương trung bình [(avg min + avg max)/2]
Hồ Chí Minh 7,000,000 VND 92,000,000 VND 22,269,841 VND 38,558,571 VND 30,414,206 VND
Hà Nội 8,000,000 VND 69,000,000 VND 17,647,368 VND 33,376,087 VND 25,511,727 VND

Nhìn chung thì số liệu này chỉ để thấy mức chung chung thôi, chưa thể hiện được nhiều, ta cần xem chi tiết hơn theo nhóm kinh nghiệm, thì con số nó sẽ chi tiết hơn nha.

Lương theo kinh nghiệm và khu vực

Khu vực (số lượng tin tuyển dụng) Yêu cầu kinh nghiệm Mức lương thấp nhất (VND) Mức lương cao nhất (VND) Mức lương min trung bình (VND) Mức lương max trung bình (VND) Mức lương trung bình [(avg min + avg max)/2] (VND)
Hồ Chí Minh (17) Ít hơn 1 năm kinh nghiệm, khoảng 1 – 2 năm kinh nghiệm 7,000,000 46,000,000 (2000$) 15,882,353 31,011,765 23,447,059
Hồ Chí Minh (30) Yêu cầu tối thiểu 2 năm KN 10,000,000 57,500,000 (2500$) 23,546,429 36,660,000 30,103,215
Hồ Chí Minh (13) Tối thiểu 3 năm KN 14,000,000 69,000,000 (3000$) 27,160,000 45,892,308 36,626,154
Hồ Chí Minh (6) Yêu cầu tối thiểu 4-5 năm KN 25,000,000 92,000,000 (4000$) 37,875,000 58,166,667 48,020,833
Hà Nội (20) Ít hơn 1 năm kinh nghiệm, khoảng 1 – 2 năm kinh nghiệm 8,000,000 40,000,000 13,964,706 26,210,000 20,087,353
Hà Nội (13) Yêu cầu tối thiểu 2 năm KN 11,500,000 57,500,000 (2500$) 19,030,000 37,307,692 28,168,846
Hà Nội (8) Tối thiểu 3 năm KN 9,200,000 57,500,000 (2500$) 21,183,333 36,712,500 28,947,916
Hà Nội (2) Yêu cầu tối thiểu 4-5 năm KN 23,000,000 69,000,000 (3000$) 34,500,000 66,700,000 50,600,000
Tất cả (34) Ít hơn 1 năm kinh nghiệm, khoảng 1 – 2 năm kinh nghiệm 7,000,000 46,000,000 14,968,065 27,850,000 21,409,032
Tất cả (42) Yêu cầu tối thiểu 2 năm KN 10,000,000 57,500,000 (2500$) 22,216,216 36,473,810 29,345,013
Tất cả (21) Tối thiểu 3 năm KN 9,200,000 69,000,000 (3000$) 24,918,750 42,395,238 33,656,994
Tất cả (8) Yêu cầu tối thiểu 4-5 năm KN 23,000,000 92,000,000 (4000$) 36,750,000 60,300,000 48,525,000

Bảng dữ liệu Hoàng tổng hợp được từ các tin tuyển dụng đã collect

Visualize nó lên xem thử nhé.

Trung bình của 0-2 năm kinh nghiệm rơi vào hơn 20 triệu/1 tháng, một mức thu nhập khá cao so với tưởng tưởng của mình khi làm report này. Không biết là do tin tuyển dụng họ đưa ra một con số cao cao để thu hút ứng viên ứng tuyển không? Hay thực tế là như vậy nhỉ? Có vẻ report sắp tới khi mà mình collect được từ những bạn đang làm BA, thì sẽ rõ hơn nhé.

Học tiếng Anh online

Tư vấn học tiếng Anh (159K/h)

1 kèm 1 trực tuyến cùng giáo viên Philippines

Đăng ký ngay

Về mức tối thiểu 2 năm KN, thì về bản thân mình thấy con số này khá chuẩn, có vài đứa bạn mình rủ mình qua làm bên các công ty mà các bạn đang làm, cũng báo mình mức tương tự.

Con số tối thiểu 3 năm kinh nghiệm và 4-5 năm kinh nghiệm, khi mình so sánh với các report khác thì thấy con số cũng tương đương (từ bài viết của blaoman)

 

Lương theo kinh nghiệm và loại công ty

Giờ đi chi tiết thêm vào phần lương dựa theo số năm kinh nghiệm, và loại công ty product/outsourcing nhé

Loại công ty Yêu cầu kinh nghiệm Mức lương thấp nhất (VND) Mức lương cao nhất (VND) Mức lương min trung bình (VND) Mức lương max trung bình (VND) Mức lương trung bình [(avg min + avg max)/2] (VND)
Product (26) Ít hơn 1 năm kinh nghiệm, khoảng 1 – 2 năm kinh nghiệm 9,000,000 46,000,000 15,513,478 27,123,077 21,318,277
Product (31) Yêu cầu tối thiểu 2 năm KN 10,000,000 57,500,000 21,640,741 34,883,871 28,262,306
Product (20) Tối thiểu 3 năm KN 9,200,000 57,500,000 24,918,750 41,065,000 43,630,803
Product (7) Yêu cầu tối thiểu 4-5 năm KN 23,000,000 92,000,000 (4000$) 36,750,000 62,342,857 49,456,428
Outsourcing (8) Ít hơn 1 năm kinh nghiệm, khoảng 1 – 2 năm kinh nghiệm 7,000,000 46,000,000 13,400,000 30,212,500 21,806,250
Outsourcing (13) Yêu cầu tối thiểu 2 năm KN 10,000,000 57,500,000 22,400,000 40,146,154 31,273,077
Outsourcing (2) Tối thiểu 3 năm KN 34,500,000 69,000,000 34,500,000 57,500,000 46,000,000
Outsourcing (3) Yêu cầu tối thiểu 4-5 năm KN 46,000,000 92,000,000 51,750,000 69,000,000 60,375,000

Theo biểu đồ thì mức offer của các tin tuyển dụng của công ty outsourcing đưa ra mức offer tốt hơn các công ty product khi mà các cột màu cam cao hơn so với cột xanh lam, nhưng mức chênh lệch không nhiều.

Mình nghĩ việc này có thể do một phần các tin tuyển dụng mình đọc, nhiều công ty product tuyển dụng đầu vào vốn tiếng Anh không bắt buộc nhiều như các công ty Outsourcing, nên cũng là một yếu tố làm cho mức Outsourcing cao hơn.

Kết luận

Qua 2 ngày đọc job descriptions của hơn 112 tin tuyển dụng Business Analyst, mình cũng đã visualize được mức lương tuyển dụng của ngành Business Analyst, từ đó có thể là bước đệm để anh em có thể tham khảo và nắm được mức lương thị trường hiện nay ra sao.

Tiếp theo đây mình cũng đang chuẩn bị bài viết liên quan đến BA sẽ làm gì, cần kỹ năng gì tại các công ty dựa theo các tin tuyển dụng, sẽ tranh thủ đăng sớm nhất cho anh em đọc nhé.

Cảm ơn anh em đã đọc bài viết của mình.